جفا امام را مجبور به غيبت كردند و باعث اطفاء نور هدايت به دليل طولانى كردن هجرت و غيبت حضرت حجت عليه السّلام و بى بهره شدن از شورى و مشورت با امام شدند .
- دوام سلطنت صفويه از بركات پيوند آنان با علماء دين و ترويج مذهب اماميه بود . اين دولت ما دام كه به اعمال سوء روى نياورده بود ، در نهايت اقتدار قرار داشت . ولى وقتى تغيير حال داد و به اعمال سوء روى آورد ، تحت تسلط افاغنهء گمراه قرار گرفت . علت تسلط روسها بر ايران نيز به دليل مخالفت با آيت الله سيد محمد مجاهد و رفتار كوفيانه با ايشان بود . منشاء دوام سلطنت ناصر الدين شاه نيز حسن عقيده او به اهل شريعت و نشر عدالت خصوصا در اوايل سلطنتش بود كه در تمام مملكت به قلع و قمع بابيه و دفع شيخيه و لغو رژى مبادرت كرد . سلطنت هندوستان و حبشه نيز با آن قدمت و اقتدار ، دچار ضعف و شكست نشد ، مگر به واسطهء مداخلهء كفار و كنار گذاشتن دين . به عكس ، افاغنه كابل و قندهار به دليل پرهيز از مداخله دادن كفار در كشور خود ، تا كنون زير بار ننگ تسلط بيگانه نرفته‌اند .
- دولت فرانسه كه دولتى نيرومند بود ، پس از آن كه به وضع قانون مزخرف فنون پرداخت ، منكوب و اسير شد . سلطان عبد العزيز پادشاه عثمانى نيز چون به اجراى همان قانون فنون پرداخت ، از روسها شكست خورد . ولى سلطان عبد الحميد به واسطهء رأى سديد و تلافى شديد اكيد در حمايت اسلام و علماء اعلام ، با كمال اقتدار و فتوحات بسيار تدارك و انحناء و كسر و انكسار نموده .

187