روايت كرده است ، هنگامى كه حضرت على عليه السّلام شهيد شد ، امام حسن مجتبى عليه السّلام به ايراد خطابه‌اى پرداخت و به حمد و ثناى الهى اشاره كرد - تا آنجا حديث را ادامه داده كه - خطاب به مردم فرمود : اى مردم ! هر كسى كه مرا مىشناسد ، در شناخت من شكى ندارد و كسى كه مرا نمىشناسد ، در مقام معرّفى خويش مىگويم ، من حسن بن على هستم ، من فرزند پيغمبرم ، من فرزند وصىّ پيغمبرم ، من پسر مژده دهنده و فرزند پيغمبرى هستم كه مردم را از خدا بيم مىداد ، من فرزند كسى هستم كه مردم را به فرمان خدا ، بسوى او دعوت مىكرد ، من از خاندانى هستم كه « جبرئيل » بر ما نازل مىشد و از سوى ما به عالم بالا صعود مىكرد و من از خاندانى هستم كه خدا آنان را از هر پليدى ، پاكيزه ساخته است .
[ تفسير ابن جرير طبرى 27 / 7 ] به سند خود ، از « ابو ديلم » نقل كرده است كه گفت : حضرت على بن حسين عليهما السّلام به مردى از مردم شام فرمود : آيا « آيه تطهير » را كه در سوره احزاب آمده ، تلاوت كرده‌اى ؟ او گفت : آيا شما از مصاديق آن آيه شريفه‌ايد ؟ فرمود : آرى .
مؤلف گويد : در لغت ، كلمهء « اهل الرّجل » را به معناى عشيره و نزديكان آورده‌اند و كلمهء « آل » و « اهل » ، به يك معنى بكار رفته است ؛ بدليل آنكه « آل » در اصل ، « اهل » بوده كه « هاء » آن ، مبدّل به « همزه » شده است ؛ بجهت آنكه تصغير آن ، « اهيل » است و مطابق با قاعده معروف تصغير است كه كلمات را به اصل اوليش باز مىگرداند . در هر حال ، اهل بيت فرد ، گذشته از آنكه به معنى عشيره و نزديكان است ، گاهى هم به كسى گفته مىشود كه در خانهء او بطور كلى زندگى كرده باشد چه از نزديكان او باشد و يا از همسران او و يا اصولا با او هيچگونه نسبتى نداشته باشد . ليكن بطورى كه از اخبار اين باب استفاده مىشود ، اهل بيت كه در آيه شريفه آمده است ، منحصر به حضرت على ، فاطمه ، حسن و حسين عليهم السّلام است و توجهى به نزديكان پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله ندارد تا چه رسد كه مصداق آن آيه ، همسران رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله

399