يا الله " را تا آخر تلاوت نمود ، چه شك نيست كه صفوان در آن مكان زيارت را اول خوانده و بعد نماز كرده .
وسيف گفته كه خبر علقمه همين بود ، و احتمال اينكه مراد از زيارت تمام اين عمل باشد كه مشتمل بر نماز باشد و نماز ثانى نماز ديگرى است كه براى وداع أمير المؤمنين عليه السلام خوانده ، مقطوع الفساد است ، چه علاوه بر اينكه اطلاق لفظ زيارت و اراده عمل مركب از نماز و دعا خلاف ظاهر است ، و مجاز است ، دو وجه است كه موجب قطع خواهد شد :
يكى آنكه لفظ " فدعا " صريح است كه مراد همان تلاوت زيارت و خواندن او است ، و جايز نيست در طريقه تعبير - ولا ينبئك مثل خبير - كه " دعا بالزيارة " بگويند و اراده نماز كنند .
ديگر آنكه اشاره كرديم كه انصراف به جانب قبر سيد الشهداء در حرم شريف مستلزم استدبار قبله است ، و اگر آن عمل مشتمل بر صلاة بود لازم آيد كه نماز پشت به قبله شده باشد ، و اين ضرورى الفساد است ، چه از معلومات مذهب است كه بدون عذر كسى پشت به قبله نماز مستحب را هم نخواهد كرد ، و اين مطلب حاجت به بيان واستدلال ندارد ، و چون عمل صفوان معلوم شد كه چنين بوده ، وسيف فهميده كه خبر علقمه نيز مفيد اين بود .
دليل ديگر متولد شد كه اوثق دلائل است ، و آن اين است كه صفوان در ذيل روايت كرده از حضرت صادق عليه السلام همين عمل كه خود كرده با آن ثواب ها كه شنيدى و يقينا اين دو عمل نيست .
پس بحمدالله وله المنة ثابت و معلوم شد كه وجه حق كه مدلول امارات حاليه و مقاليه است اين احتمال است كه ما ذكر كرديم ، و از اين جهت اكابر علماء نيز اين احتمال را اختيار كرده اند ، چنانچه از شيخ مفيد قدس الله نفسه الزكية

84