< فهرس الموضوعات > كتاب بيرون از هفت نوع تأليف نيست < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > هفت نوع تأليف < / فهرس الموضوعات > اينكه شرحى يا تعليقه‌اى كه تعلق بخصوص اين زيارت مقدسه داشته باشد كه مراجعه او در توصل بغرض مقصود معاونت نمايد نديده بودم و نه شنيده .
و منت خداى را عز وجل كه با اين همه از اقسام سبعه تصنيف كه هر عاقل ارجمند و هر فاضل دانشمند بايد بيرون آنها تصنيف نكند خارج نيفتاده ، و آن اقسام را ما به جهت تنبيه ناظرين و تذكره معاصرين ياد مىكنيم :
ابن حزم ظاهرى در رساله اندلسيه كه از ألطف رسايل معموله در اين باب است گفته ، و ساير فضلاء و حكماء نيز به موافقت يا متابعت او قاعده اى تأسيس كرده اند كه هيچ عاقلى را روا نيست كه تخطى كند از تأليف بر يكى از هفت قسم :
اول - چيزى كه اختراع و ابتكار كند كه مسبوق به او نشده باشد .
دوم عملى يا كتابى ناقص كه او را تتميم و تكمله كند .
سوم - مشكلى سر بسته و در بسته كه بشرح فتح اقفال و رفع اشكال او كند .
چهارم - كتابى يا علمى مفصل و طويل الذيل كه به حذف زوائد و جمع فوائد او را مختصر كرده ، بى اخلال به جزئى و بى نقيصه به قالب تصنيف بر آورد .
پنجم - امور متفرقه پراكنده كه به سلسله جامعه فراهم آورد ، و در رشته جمع و تأليف كشد .
ششم - مسائل مختلطه در هم شده كه غير مرتب و نامنضدند ، بر وجهى خاص و ترتيبى مخصوص در سلك ترتيب وتنضيد بر آورد .
هفتم - كتابى يا مسأله‌اى كه در او مؤلف يا مخترع خطائى كرده بر خطاى او تنبيه كند ، و فساد او را اصلاح نمايد .
و تأليفاتى كه بيرون اين هفت قسم است مثل اكثر مؤلفات [1] شايسته اعتناى فحول و زيبنده مراجعه ارباب ألباب و عقول نيست .

[1] مؤتلفات غير متبحرين خ ل .

26