مردم و كشتن اطفال معصوم را به امير المؤمنين على عليه السلام دادند ، سخت گريست و " بسر " را نفرين نمود . [2] همچنين سفيان بن عوف به 6 هزار سپاهى ، ضحاك بن قيس با 3 هزار وعبدالله بن سعد به 1700 نفر ، از طرف معاويه مأمور شدند كه در تمامى بلاد بگردند ومواليان على ( ع ) را به فجيع‌ترين شكل به قتل برسانند . [3] صلح امام حسن ( ع ) هنگامى كه مولاى متقيان على عليه السلام به شهادت رسيد ، معاويه كشتارهاى خود را تشديد كرد . امام حسن ( ع ) براى آنكه خون مردم بىگنام پيش از اين ريخته نشود معاهده‌اى را با معاويه امضاء نمود . در اين معاهده معاويه تعهد كرده بود كه مال و جان شيعيان على و همچنين زنان و كودكان آنها را محترم بدارد و عليه امام حسن امام حسين و خاندان پيامبر توطئه‌اى - آشكارا يا پنهانى - نداشته باشد . معاويه التزام نمود كه مردم در شام ، عراق ، حجاز و ساير بلاد در امنيت بسر برند ، كشتار مواليان على متوقف شود و بر منابر پس از آن به على ( ع ) ناسزا نگويند . [4] در ارتباط به معاهده فوق ، معاويه براى امام حسن ( ع ) نوشت : " پس از من تو خليفه خواهى بود و تو براى خليفه شدن بهتر از همه مردم هستى " [ = ثم الخلافة لك من بعدى وانت اولى الناس بها ] . معاويه تعهد نمود كه كسى را براى بعد از خود به عنوان جانشين منصوب نكند . [5]

[2] الاغانى ج 15 / 46 / 47 ، تهذيب التهذيب ج 1 / 435 ، 436 .
[3] تاريخ طبرى ج 6 / 77 - 81 ، كامل ابن اثير ج 3 / 162 - 167 ، تاريخ ابن عساكر ج 3 / 222 ، وفاء الوفاء ج 1 / 31 ، 32 ، الاستيعاب ج 1 / 65 ، 66 ، البداية والنهايه ج 7 / 320 - 322 .
[4] الصواعق المحرقه ص 81 .
[5] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 4 / 13 ط قديم [ = ج 16 / 37 ط جديد ] .

152