اكنون با توجه به اين كه سجده غايت خضوع است و فقط براى خداى متعال صحيح است ، بايد ببينيم بر چه چيز بايد سجده نمود كه بيانگر غايت خضوع باشد .
همانطور كه روشن است و از تعريف لغويين نيز استفاده مى شود ، فقط نهادن پيشانى بر زمين - به ويژه خاك - است كه غايت خضوع مى باشد .
اين در حالى است كه مسلما به فرش و مأكول و ملبوس زمين گفته نمى شود و عنوان زمين بر آنها صادق نيست . بنابر اين ، مى توان گفت علاوه بر ادله اى كه خواهد آمد ، اساسا لفظ سجود استشعار دارد بر اين كه اصل در سجده آن است كه بر زمين يا خاك باشد ، مگر آن كه دليل قطعى داشته باشيم كه سجده بر غير زمين نيز جايز است . اما چنان كه خواهيم ديد ، ادله تنها بر صحت سجده بر زمين و روئيدنىهاى غير مأكول و ملبوس آن دلالت دارد .

285