به نام خداى بخشايندهء بخشايشگر ربّ تمّم و يسّر پيشگفتار امروز تقريبا هيچ ترديدى نيست كه هر گونه پژوهش درستى كه بخواهد پيرامون متون گذشته ، بويژه آثار مربوط به گذشته‌هاى دور صورت بگيرد سزاوار است كه بر پايهء متنهايى باشد كه با قطعيّتى نسبى بتوان گفت همان چيزى است كه مؤلَّف فراهم آورده است . معمولا چنين چاپهايى با استمداد از روش علمى تصحيح متون و تكيه بر كهنترين نسخه‌ها و بويژه نسخه‌هاى بازمانده از روزگار مؤلَّف ، به دست مىآيد و ادّعاى مصحّح در واقع جز اين نيست كه رابطهء پژوهنده را با صاحب اثر به طور مستقيم برقرار كند و چيزى فرا روى او بگذارد كه تا حدود زيادى به تأليف اصلى نزديك باشد . امروز محقّقان ما بر اساس نسخه‌هاى خطَّى بر جاى مانده از روزگاران كهن با مجموعهء ميراث فرهنگى خطير و در عين حال دگرگون شده اى رو به رو هستند كه شناختن و شناساندن آن به نسل حاضر فريضه اى كفائى و ملَّى تلقّى مىگردد و چاپ و نشر يكايك آنان گام به گام ضرورت پيدا مىكند . و براى آن كه بتوانند صورتى پاكيزه و قابل اطمينان از كتابى به بازار عرضه كنند ، بايد شكيبايى و آهسته كارى در پيش گيرند و از دشوارى كار و گرانى بار نهراسند ، راه خود را بى شتابكارى و از روى حوصله و صبر برگزينند و با تكيه بر اصول تصحيح و نقد متون سر انجام با مقايسه و مقابلهء دستنوشته‌هاى كهن و قابل اعتماد و تامّل در سبك و سياق اين دستنوشته‌ها براى هميشه چاپى مناسب و در خور توجّه به دست دهند .
ترديدى نيست كه اين كار براى هميشه تنها يك بار ضرورت پيدا مىكند و چه خوب است كه در همان بار نخست تمام احتياطها و مطالعات لازم صورت گيرد و طبعى در خور و شايسته عرضه شود تا به دوباره كارى و صرف وقت اضافى نيازى نباشد . اتّفاق مىافتد در روزگارى كه نشر و چاپ متنى به دلايلى ضرورى تشخيص داده مىشود ، نسخه اى كامل و مطمئن از آن متن يا در دست نيست يا پس از كوشش و استقصاى لازم ، در حوزهء اطَّلاع مصحّح قرار نمىگيرد و زمانى ديگر فرا مىرسد كه همان مصحّح يا كسان ديگرى بر نسخه‌هاى مضبوطتر و سزاوارترى دست پيدا مىكنند و به ويرايش تازه اى حاجت مىافتد ، در اين صورت از دوباره كارى گزيرى نيست و در واقع اين كار دوباره مىتواند دنبالهء كوشش پيشين تلقّى گردد . اين نكته در مورد

مقدمة 9