نسخه‌هاى روض الجنان از تفسير بيست جلدى روض الجنان تاكنون پنجاه و سه نسخه شناسايى كرده‌ايم كه از آن ميان چهار نسخه دو به دو هر كدام يك دورهء كامل تفسير را شامل مىشود و چهل و نه نسخهء باقى مانده دستنويسهاى ناقصى است مربوط به بخشهاى گوناگون اين تفسير . سى و هشت نسخه از آن را بتدريج در درازاى چندين سال كوشش پيگير از گوشه و كنار كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى ايران و جهان گرد آورده‌ايم ، پانزده نسخهء باقى مانده را نيز اغلب از نزديك ديده‌ايم امّا چون متعلَّق به دوره‌هاى جديد و در جنب نسخه‌هاى خوبى كه داشته‌ايم فاقد اعتبار لازم بوده است ، عكسى از آن فراهم نياورده‌ايم . در اين گرد آورى به يارى نيكمردان دانش پرورى پشت گرم بوديم كه نام نيكويشان زيب افزاى سپاسنامهء اين كتاب شده است .
از بخت نيك چند نسخه از اين دستنويسها بسيار كهن و متعلَّق به سدهء ششم هجرى بود . نظر به اين كه ما تصحيح بخشهاى مختلف كتاب را بر مبناى همين دستنويسها به ترتيب قدمت آنها آغاز كرديم ، توانستيم قدم به قدم با نسخه‌هاى كهن انس بگيريم و شيوهء استوار و يگانه اى براى كار در پيش گيريم . همين امر ما را از انتشار مجلَّدات به صورت نا مرتّب ناگزير مىكرد زيرا هر مجلَّدى كه از آن دستنويسى كهنه تر در دست بود ابتدا مقابله مىشد و به چاپخانه مىرفت . و همهء اميد ما اين بود كه در خلال كار بتوانيم با جست و جوهاى مستمر نسخه‌هاى كهنترى براى مجلَّدات بعدى به دست بياوريم و اين درنگ و نشر نا مرتّب در چند مورد ( مثل جلدهاى 11 و 12 ) نتيجه اى مطلوب هم به بار آورد . هر چند كه به علَّت فقدان نسخه‌هاى تاريخدار مربوط به سده‌هاى ششم و هفتم ناگزير شديم در چند مجلَّد به نسخه‌هاى متأخّرتر تكيه كنيم و آنها را اساس قرار دهيم ، با اين حال برخى از اين نسخه‌ها هم به علَّت آن كه از روى نسخه‌هاى كهنتر - گاهى مربوط به سالهاى نخستين سدهء ششم - نوشته شده و با نسخه بدلهاى نسبة معتبر مقابله گرديده است ، مىتوانست تا حدودى اطمينان

مقدمة 73