شيرين با قرآن بود و از او الهام مىگرفت و حوادث واقعهء در جهان علم را با استنباط از معارف عميق قرآن حل مىنمود بطورى كه كمتر مسائلى درباره عقايد و اخلاق و اعمال مطرح مىشود كه مرحوم استاد در تفسير قيّم - الميزان - به آن نفيا يا اثباتا نپرداخته باشد بطورى كه مىتوان گفت الميزان در بين تفاسير چون كتاب قيّم - جواهر الكلام - است در بين كتابهاى فقه كه هم كمبود گذشتگان را جبران نمود و هم زمينهء تحقيق آيندگان را فراهم كرد ، وقتى استادمان مرحوم آية اللَّه حاج شيخ محمد تقى آملى ( ره ) از استادش مرتضى انصارى قده نقل كرد كه مرحوم شيخ انصارى چنين فرمود ، من به هيچ مطلبى نرسيدم مگر آنكه مرحوم صاحب جواهر به آن نفيا يا اثباتا اشاره كرده است ، و همانطورى كه جواهر براى فقيه دائرة المعارف فقهى است - الميزان - براى يك مفسّر دائرة المعارف قرآنى است و اينك به گوشه اى از سيرهء تفسيرى مرحوم استاد علامه اشاره نموده و تفصيل آن را به مراجعه به كتاب قيّم - الميزان - موكول مىنمائيم .
خداوند سبحان كه در قرآن تجلى نموده كلام خود را به عنوان نور مبين « 1 » و تبيان كل شىء « 2 » معرفى مىكند و ممكن نيست چيزى نور باشد و معذلك داراى نقاط مبهم و تاريك بوده و محتواى آن روشن نباشد و نيز ممكن نيست كتابى بيانگر همه معارف و اصول سعادت بخش انسانى باشد و خود ، بيّن و آشكار نباشد چه اينكه ممكن نيست كلامى هدايت جهانيان را تأمين نمايد « 3 » و خود نيازمند به هادى ديگر باشد تا او را توضيح دهد بنا بر اين هيچ مطلب مبهمى در قرآن وجود ندارد ، تا قرآن را به كمك غير قرآن بشناسيم بلكه قرآن را بايد به خود قرآن شناخت چه اينكه نور را بايد با خود نور ديد و بيّن بالذات را بايد با خود آن بيّن شناخت و چيزهاى ديگر را به وسيله او مبيّن نمود .
يكى ديگر از آيات روشن قرآن كريم اينست كه بلنداى معارف مكنون او را جز مطهّرون نمىيابند « 4 » و مطهّرون را نيز معرفى كرد « 5 » بطورى كه نه در امر اول ابهامى راه دارد و

( 1 ) سورهء نساء آيه 174 . ( 2 ) سورهء نحل آيهء 89 . ( 3 ) سورهء بقره آيه 185 . ( 4 ) سورهء واقعه آيه 79 . ( 5 ) سورهء احزاب آيهء 33 .

مقدمه 16