بخوبى روشن نمود .
تفسير قرآن به قرآن در كيفيت استدلال يا استمداد از آيه اى براى آيه ديگر ، سيرهء مفسران آيات الاحكام چنين بوده و نيز استمرار دارد كه در استنباط حكم فقهى از قرآن آيات مقيده را شاهد تقييد آيات مطلقه قرار مىدادند و همچنين آيات خاصه را سند تخصيص آيات عامه مىدانستند و نيز درباره مجمل و مبيّن و ديگر فنون اصولى و فقهى همين روش را داشتند كه از مجموع آيات بعد از تقييد يا تخصيص يا تبيين و مانند آن حكم فقهى را در محدودهء آيات الاحكام استنباط مىكردند ، و همچنين سيرهء مفسّران ادبى بر آن بوده و هست كه در استنباط حكم ادبى از لحاظ حقيقت و مجاز لغوى و فصاحت و بلاغت و تشريح فنون گوناگون مجاز مرسل و استعاره ، مجموع آياتى را كه كلمه يا كلام مورد بحث در آنها بكار رفته است ، فحص و جستجو مىنمايند و از نحوهء استعمال و اسناد و تقديم و تأخير و اقتران به حروف و ادوات حصر يا شرط يا نظاير آن نكتهء ادبى مورد نظر را استنباط مىكنند و همچنين روش تفسير كسانى كه قصص قرآن را مىنگارند يا سنن الهى و سيره پيامبران خدا را از قرآن كريم استنباط مىكنند بر اين محور دوران دارد كه اين كلمه يا جمله در چند سوره و در كدام آيه بكار رفته تا از مجموع آنها حكم مورد نظر و مطلب مناسب با رشتهء تخصصى خود را استنباط نمايند و اين روشهاى گوناگون كه هر گروهى در استنباط موضوع خاص خويش را جمع بندى آياتى چند استفاده مىنمودند و مىنمايند قبل از تفسير - الميزان - وجود داشت و بعد از آن نيز رونق بيشترى پيدا كرد اما هيچكدام از اينها تفسير قرآن به قرآن نيست كه ويژهء - الميزان - مىباشد ، زيرا سرمايهء بسيارى از روش هاى ياد شده را - المعجم - تأمين مىنمايد و مواد اوّليه استنباط آنان را رجوع به اين كتاب فراهم ميسازد ، سپس مفسّر با دريافت كلمات يا كلامهاى مشابه به تدبر در آنها مىپردازد و با استمداد از كتابهاى لغت و مانند آن حكم مورد نظر را استنباط مىكند .
و اما آنچه كه سيرهء خاص - الميزان - است كه جز در روايات معصومين عليهم السلام در تفاسير پيشينيان به ندرت ديده مىشود و بعد از آن هم هنوز به ابتكار خويش باقى است ، همانا شناسايى آيات كليدى و ريشه اى قرآن است كه در پرتو آن

مقدمه 18