كه حسن بن سهل در مداين بود كه خبر يافت كه مردم بغداد على بن هشام را از بغداد برون كرده‌اند و فرارى شد و به واسط رفت و اين در آغاز سال دويست و يكم بود .
گويند : سبب اينكه مردم بغداد على بن هشام را از بغداد برون كردند آن بود كه حسن بن سهل پس از كشته شدن ابو السرايا محمد بن ابى خالد مرورودى را فرستاد كه آنجا را به تباهى داد [1] ، على بن هشام را به سمت غربى بغداد گماشت ، زهير بن مسيب به سمت شرقى گماشته بود و خود وى در خيزرانيه بماند . حسن ، عبد الله على ماهانى را با تازيانه حد زد و ابناء خشم آوردند و كسان آشوب كردند و او سوى بربخا گريخت و از آنجا سوى باسلاما رفت و بگفت تا مقررى مردم عسكر مهدى را بدهند و از آن مردم غربى را نداد ، مردم دو سمت نبرد كردند . محمد بن ابى خالد مالى بر حربيان پخش كرد ، على بن هشام هزيمت شد ، حسن بن سهل نيز به سبب هزيمت على بن هشام هزيمت شد و سوى واسط رفت . محمد بن ابى خالد به مخالفت از دنبال وى رفت . وى كار مردم را عهده كرده بود و سعيد بن حسن قحطبى را به سمت غربى گماشته بود و نصر بن حمزهء مالكى را بر سمت شرقى . منصور بن مهدى و خزيمة بن خازم و فضل بن ربيع در بغداد او را تأييد مىكردند .
به قولى در اين سال عيسى پسر محمد بن ابى خالد كه به نزد طاهر بن حسين بود از رقه بيامد و با پدر خويش بر نبرد حسن متفق شد و با كسانى از حربيان و مردم بغداد كه با آنها بودند برفتند تا به دهكدهء ابو قريش رسيدند كه نزديك واسط بود . و چنان بود كه هر وقت به محلى مىرسيدند كه در آنجا سپاهى از سپاههاى حسن بود و در آنجا ميانشان نبردى رخ مىداد هزيمت از ياران حسن مىشد .
وقتى محمد بن ابى خالد به دير عاقول رسيد سه روز آنجا بماند . در آن وقت زهير ابن مسيب در اسكاف بنى جنيد مقيم بود . وى از جانب حسن عامل جوخى بود و در محل عمل خويش بود و با سرداران بغدادى مكاتبه داشت ، پسر خويش ازهر را فرستاد كه

[1] عبارت متن طبرى چنين است و پيچيده و مبهم است ( نقل از پاورقى چاپ قاهره )

5650