سالهاى 938 - 928 ه - ق . انجام يافت .
آشنايى اروپاييان با تاريخ طبرى به اهتمام ارپنيوس Erpenius ( 1624 - 1584 م ) دست داد كه وى اختصار تاريخ طبرى نگاشتهء ابن الآمد را به لاتين برگردانيد .
سپس هرمان زوتنبرگ ( H . Zotenberg ) ترجمهء فارسى منسوب به بلعمى را با سنجيدن نسخه هاى خطى موجود در كتابخانه هاى پاريس و گوتا و لندن و كانتربورى به سالهاى 74 - 1867 ميلادى به فرانسه ترجمه كرد .
زوتنبرگ مستشرق فرانسوى ، زمانى كتابدار نسخه هاى خطَّى كتابخانهء ملَّى پاريس بود و بخشى از غرر السّير ابو منصور ثعالبى را نيز به فرانسوى گردانيد . گويا دوبو ( Dubeux ) در اين كار با زوتنبرگ مشاركت داشته است . ( تاريخ ادبى ايران . ترجمه و تحشيهء على پاشا صالح ، ج 1 ، ص 539 ) .
نظر به اعتبار و اهميّت تاريخ طبرى ، خاورشناس نامدار هلندى دوخويه ( M . J . deGoeje ) كه « تأليفات جغرافيايى عرب ) را تحت عنوان مشترك phorumArabicarum بنياد نهاده بود به سالهاى 1901 - 1876 ميلادى با همكارى عدّه‌اى از مستشرقان نامدار چون نلدكه ، موللر و گويدى و . . . به چاپ انتقادى متن طبرى پرداخت .
آخرين چاپ انتقادى تاريخ طبرى به اهتمام محمّد ابو الفضل ابراهيم بر مبناى چاپ دوخويه و نگريستن به نسخه هاى خطى نويافته صورت پذيرفت ، كه چاپ دوم آن به سال 1387 ه - 1967 ميلادى در زير دست من بود .
تئودور نلدكه ، خاورشناس بنام ، كه در چاپ بخشى از تاريخ طبرى با دوخويه همكارى داشت و اثر ارجمند او حماسهء ملى ايران در بارهء فردوسى و شاهنامه در نزد ما ايرانيان از آوازه‌اى بلند و شايان برخوردار است ، آن بخش تاريخ طبرى را كه به گفتهء خود وى « تاريخ ساسانيان را از منابع قديم ايرانى به دست مىدهد » ، با تعليقات و حاشيه هاى سودمند به زبان آلمانى ترجمه كرد و آن را با عنوان « تاريخ ايرانيان و عربها در زمان ساسانيان » به سال 1879 ميلادى منتشر ساخت . جاى خوشوقتى است كه ترجمه‌اى دقيق از اين كتاب نلدكه به كوشش آقاى دكتر عبّاس زرياب

مقدمه 32