إسم الكتاب : احوال وآثار محمد بن جرير طبرى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 90)

تأويل و آنچه تأويل آن بر ما معلوم است و آنچه دربارهء جواز و منع تفسير وارد شده و نيز دربارهء كلام منسوب به حضرت نبى اكرم صلى الله عليه و آله كه « قرآن به هفت حرف نازل گشته » و در خصوص اينكه بچه زبانى نازل شده و رد بر كسى كه گفته است در قرآن كلام غير عربى وجود دارد و مطالب و كليات ديگر ايراد كرده است .
طبرى در كتاب تفسير باقوال و آراء و اخبار كسانى كه در نزد او امين و ثقه نبوده‌اند از قبيل : محمد بن سائب كلبى ، مقاتل بن سليمان و محمد بن عمر واقدى اعتماد نكرده و فقط باخبار و احاديث صحاح و مورد وثوق اكتفا كرده است ولى در نقل تواريخ و سير و اخبار عرب از قول مورخان مذكور و نظاير آنان استفاده كرده است .
ياقوت حموى نوشته است : « كتاب تفسير مشتمل است بر ده هزار ورق يا كمتر از آن بر حسب گشادى يا تنگى خط » ! و همو از قول عبد العزيز بن محمد طبرى نقل كرده كه وى گفته است : « نسخه‌اى از تفسير را در بغداد ديدم كه مشتمل بر چهار هزار ورقه بود . » طبرى در كتاب تفسير خود ، از كتب تفسيرى كه قبل ازو تأليف شده بوده است نام ميبرد و بدانها استناد ميجويد از جمله از ابن عباس پنج طريق و از سعيد بن جبير دو طريق و از مجاهد بن جبير سه طريق و از قتادة بن دعامه سه طريق و از حسن بصرى سه طريق و از عكرمه سه طريق و از ضحاك بن مزاحم دو طريق و از عبد الله بن مسعود يك طريق نقل مىكند .
همچنين از تفسير عبد الرحمن ابن زيد و از تفسير ابن جريح و از تفسير مقاتل بن حيان و از چند تفسير ديگر نام ميبرد .
ترجمهء فارسى تفسير طبرى كتاب تفسير بزرگ در مصر چاپ شده و داراى 30 جزء است در 7 مجلد بزرگ ، اين كتاب نيز مانند كتاب تاريخ بزرگ در زمان امراى دانشمند و دانشپرور سامانى و بفرمان منصور بن نوح ( 350 - 365 ه . ق ) بهمكارى جمعى از دانشمندان و فضلاى عصر

80