و . ايده اليسم و سلب واقع نمايى ادراك كه همه مكتبها حتى ماترياليسم از نظر نفى وجود ذهنى و رابطه ماهوى به ايده آليسم منتهى مىشود .
ز . اصالت جامعه در آموزش و پرورش كه لازمه اش نفى فرديت و شخصيت و رعايت فطرت انسانيت است و انسان ساخته مىشود و پرورش نمىيابد بلكه قالب ساخته مىشود و در آن قالب ريخته مىشود . رجوع شود به ورقه هاى « تربيت و فطرت » .
4 . تفاوت انسان دوستى و انسانيت دوستى و اينكه انسان دوستى بر ضد انسانيت دوستى است . صلح كل ، انسان دوستى است نه انسانيت دوستى . دين انسانيت نمىتواند صلح كل باشد و نمىتواند با بيرنگ كردن همه چيز و يكرنگ كردن شرك و توحيد ، ذات متعالى و مقدس با سنگ و آتش همه را يكى بداند و با همه سازگار باشد . تفاوت ميان انسان و انسانيت از مختصات انسان است بر خلاف حيوان كه فرقى ميان پلنگ و پلنگى ، سگ و سگى ، الاغ و الاغى نيست . انسان به قول كارل ، هم مرمر است و هم مرمرتراش ( اصالت وجود اگزيستانسياليستى ) .
5 . آنچه در تعليمات اسلامى موجب احترام انسان مىشود : .
الف . روح قدسى و ملكوتى ، بافت فلسفى . ( ز خود هرگز نيازارم دلى را - از آن ترسم در آن جاى تو باشد ) .
ب . برگزيدگى و اصطفا . ر . ك : ورقه « قرآن و انسان » .
ج . استقلال در به دست گرفتن سرنوشت خويش و شايستگى براى قبول رسالت و مسؤوليت .
د . ترازوى عدل الهى در ضمير خود داشتن ، * ( فَألْهَمَها فُجورَها وَتَقْويها اسْتَفْتِ قَلْبَكَ . ) * ه . فطرت اخلاقى حمايت و احسان .
و . فطرت واقع بينى كه از آيات آدم كه اسماء را ( الاسم ما انبأ عن المسمّى ) آموخت و به حقايق آگاه شد ( نه ايده آليسم ) [ فهميده مىشود . ]

337