< فهرس الموضوعات > تمايز عبادات و معاملات < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > سه مرحلهء اصلاح مرحلهء قهرمانان < / فهرس الموضوعات > اصلاح و تجدد فكر دينى - تمايز عبادات و معاملات 5 . تمايز ميان عبادات و معاملات يا تمايز ميان امور دينى و معنوى و امور دنيوى كه در قسمت دوم براى اولوالامر يك نوع اختيار و آزادى قائل شده‌اند . درحقيقت نوع دوم اجتهادى كه در صفحهء [ قبل ] گفتيم منحصر به تصميمات عملى نيست ، در احكام معاملاتى نيز هست ، بر خلاف عبادات ( به صفحات 45 تا 48 مراجعه شود ) اصلاح و تجدد فكر دينى - سه مرحلهء اصلاح مرحلهء قهرمانان . سه مرحلهء اصلاح :
ص 59 :
« پيشرفت اصلاح در جهان در حال تغيير عرب را مىتوان در سه مرحله مورد بررسى قرار داد :
1 . مرحله قهرمانى كه در طى آن ، سيد جمال ، عبده ، كواكبى پايه هاى ضرورى اصلاح كلى را پى ريزى كردند . فعاليت اصلاح طلبان در اين دوره بيشتر معطوف پيشرفت مادى اخلاقى بود . جامعه اى كه آشكارا قرون وسطى را پشت سر گذاشته بود . برنامه هاى اجتماعى سياسى و فرهنگى كه توسط سه رهبر اصلاح جديد عرضه گرديد به مراتب بيشتر از دخالتهاى عقيدتى آنان مؤثر افتاد . . . نوشته ها و گفته هاى اصلاح طلبان بالاخره در ازدياد آگاهى جامعه نسبت به مفاهيم تكامل ، پيشرفت و فعاليت خلاق ( اجتهاد ) از جنبه مادى و معنوى مؤثر افتاد . »

212