نام کتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) نویسنده : مرتضى مطهري جلد : 1 صفحه : 137
مىشده است ، از قبيل : < شعر > فداى پيرهن چاك ماهرويان باد هزار جامهء تقوا و خرقهء پرهيز < / شعر > در سخنرانيهاى مسجد ابوالفضل در پنج شب آخر صفر 95 تحت عنوان « گريز از ايمان و گريز از عمل » گفتم كه گريز از عمل دوگونه بوده است : گريز از عمل مثبت ( عمل صالح ) كه ارجاء و جبريگرى اينچنين بوده است و همچنين محبت حضرت امير و انتظار فرج و تقيه كه منجر به ترك امر به معروف و نهى از منكر شده است ، و بعضى ديگر منجر به پرهيز از عمل منفى يعنى تقوا شده است و اين است كه بايد از آن به اباحيگرى تعبير شود . ايضاً از نوع گريز از عمل بوده است ، ولى از عملى به عملى ، [ مانند ] تبديل « حىّ على خيرالعمل » به « الصلاة خيرٌ من النّوم » . همچنانكه اقبال بعضى از زهّاد و عبّاد مسلمين خصوصاً متصوفه از جهاد و مسؤوليتهاى اجتماعى به مسجد و خانقاه و حلقهء ذكر و يا ( مفاتيح الجنان ) نوعى ديگر از ارضاء ذهن براى گريز از عمل است . جريان روشنفكرانهء امروز كه همهء ارزشها را به مجاهدبودن منحصر مىكند و حتى براى نماز و روزه ارزش زياد قائل نيست نوعى ديگر گريز از عمل به عمل و يا بهانهء عمل است . گريز از عمل گاهى به ايمان بوده است ( ارجاء ) و گاهى به توحيد افعالى و قضا و قدر بوده است ( جبريگرى ) و گاهى به تاكتيك بوده ( تقيه ) و گاهى به حمايت اولياء بوده ( شفاعت ) و گاهى به محبت اولياء بوده ( * ( حبّ علىّ حسنة لا تضرّ معها سيّئة ) * ) و گاهى به عدم يأس از رَوح الله بوده است ( انتظار فرج ) و گاهى به عمل بوده است مثل مثالهايى كه گفته شد . به هر حال همهء گريزها به امرى مقدس بوده كه فى حد ذاته صحيح است ولى نه به عنوان بهانه و گريزگاه . رجوع شود به ورقهء « عمل در اسلام ، اباحيت » و ورقهء « عمل ، گريز از عمل » ، داستان بوعلى و بوسعيد .
137
نام کتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) نویسنده : مرتضى مطهري جلد : 1 صفحه : 137