يادداشت امر به معروف - قبول حكومت از قِبل جائر . براى امر به معروف - حسبه و احتساب 23 . در ( شرايع ) و بعضى كتب ديگر در مسأله معروف قبول حكومت از طرف جائر گفته‌اند : « ان امن [ من ] اعتماد ما يحرم و قدر على الامر بالمعروف و النهى عن المنكر استحبت . » .
بعضى مثل شهيد ثانى گفته‌اند : « وجبت » ، و از اينجا مىتوان فهميد كه براى تحصيل قدرت در امر به معروف و نهى از منكر اجازه داده مىشود كه پستى و مقامى را كه وابسته به جائر است اشغال كنند ( رجوع شود به نمره 27 ) .
24 . در ميان شعرا و در اصطلاح قديم خلافت عباسى كه ما تا زمان . . . به دست آورده‌ايم ، امر به معروف و نهى از منكر مخصوصاً نهى از منكر « حِسبه » [1] ناميده مىشود و شايد به اين علت كه حسبه به معنى قربت است و اين كار بايد لله فى الله باشد ، و قبلًا گفتيم كه در آيهء كريمهء قرآن بعد از « التّائِبونَ الْعابِدون » واقع شده است . شعرا زياد از محتسب نام برده‌اند . حافظ مىگويد :
< شعر > محتسب خم شكست و من سر او سنّ بالسنّ والجروح قصاص < / شعر > سعدى مىگويد ( گلستان ) ، باب اول ، ص 92 ) :
« چار كس از چار كس برنجد : حرامى از سلطان و دزد از پاسبان و فاسق از غمّاز و روسپى از محتسب ، و آن را كه حساب پاك است از محاسبه چه باك است .
< شعر > تو پاك باش ومدار از كساى برادر باك زنند جامهء ناپاك گازران بر سنگ » < / شعر > ايضاً سعدى در باب دوم ( گلستان ) صفحه 117 مىگويد :

[1] . رجوع شود به ( تاريخ تمدن ) جرجى زيدان ، و به ( الغدير ) جلد 4 ، ص 91 ، ذيل شرح حال ابن الحجاج .

255