( برنامه بىخبرى و لاابالىگرى ) .
از نظر ماركسيستها [1] يك انسان ماركسيست مبارز است و فقط مبارز است اما با طبقات ستمگر نه با نفس خود ، و مبارزه اش همواره در راه تغيير جامعه است نه اصلاح خود ، و به همين جهت همواره ابزارى است دردست طبقه اى كه طرفدار تغيير وضع موجودند . ولى از نظر اسلام اولًا نبايد گفت ماهيت زندگى مبارزه است . و ثانياً از نظر اسلام يك مسلمان مبارز است ، هم مبارز با نفس و متوجه اينكه انسان چه در جهت اصلاح و چه در جهت افساد اصالت دارد . تنها اصلاح وضع اقتصادى و اجتماعى بدون اصلاح وضع اخلاقى ممكن نيست . و ثالثاً مبارزه تنها در جهت تغيير وضع موجود نبايد باشد [2] و احياناً بايد با تغيير وضع موجود مبارزه شود . جامعه اى كه در جهت انحطاط سير مىكند ، جامعه اى كه با يك برنامه بالخصوص « بى خبرى و لاابالىگرى » به سوى بيهوشى اجتماعى و به سوى لَختى و به سوى پوكى و هيچى و مخدّرات شهوانى كشيده مىشود و اصالتها و نقاط نورانى وجودش از او گرفته مىشود ، بايد با اين تغييرها و دگرگونيها مبارزه كرد . صحيح نيست كه مانند آن مؤمن دعايش اين باشد كه * ( يا محول الحول والاحوال و يا مقلَّب القلوب والابصار حوّل ) * ، و بگويد من در حالى هستم كه هر تغييرى برايم خوب است .
( اصل توجه به مسؤوليت شخصى و اجتماعى ) يادداشت « امر به معروف و نهى از منكر ، يك مسؤوليت . اجتماعى اسلامى » 2 . مسأله امر به معروف و نهى از منكر كه ايجاد نوعى تعهد و مسؤوليت اجتماعى است براى افراد نسبت به سرنوشت اجتماع ، اولين و بزرگترين اتهام غربيها را درباره اسلام رد مىكند كه مىگفتند و هنوز هم مىگويند كه اسلام يك دين قضا و قدرى است و تربيت اسلامى

[1] . رجوع شود به ورقه هاى « مسؤوليت » .
[2] . خود ماركسيستها نيز احياناً براى حفظ وضع موجود مبارزه مىكنند . پس اين تعبير براى تحريك افرادى است كه بايد با وضع غيرماركسيستى بجنگند .

247