نام کتاب : نقدى بر مثنوى ( فارسي ) نویسنده : سيد جواد المدرسي جلد : 1 صفحه : 58
اگر نبود زيركى مولوى و عدم مقابله مستقيم با مخالفان و همين طور سابقه احترام آميز او و پدرش و به ويژه حمايت بى دريغ و همه جانبه پادشاهان و اميران ، شايد مولوى سرنوشتى بهتر از شمس تبريزى نمىداشت . حمايت دولتمردان مولوى به غير از مردم عادى با عدّه زيادى از پادشاهان و وزيران سلجوقى كه بعضاً گرايش به صوفيان داشتند رابطه داشت . از پادشاهان ، عزّالدّين كيكاوس ( 643 - 655 ) و ركن الدين قلج ارسلان ( 655 - 664 ) با مولوى رابطه و ديدار داشتند . ( 1 ) از اميران و وزيران ، جلال الدين قراطاى ( وزير ) ، بدرالدين گهرتاش ( اتابك سلطان كه بعداً وزير دربار شد ) . نورالدين جاجا ( حاكم شهر قير ) ، ( 2 ) علم الدين قيصر ، ( 3 ) امين الدين ميكائيل ( نايبالسلطنه ) مجدالدين اتابك ( داماد پروانه و رئيس ديوان ) ( 4 ) ، به ويژه تاج الدين معتّز خراسانى كه « حضرت مولانا از جميع امراى سلطان او را دوستتر داشتى » ، و معين الدين پروانه حاكم پرنفوذ و واقعى روم كه سالها امير ارشد و بىرقيب سلجوقيان بود « اگرچه نام سلطنت از آن خاندان سلجوقى بود ولى در جميع مهمّات كشور و عزل و نصب فرمانروايان هيچ كارى بى اشاره و تصويب او صورت نمىگرفت » . ( 5 ) اين معين الدين با فخرالدين عراقى ( شاعر و صوفى قرن هفتم ) و صدرالدين قونوى ( عارف و پرورده مكتب محىالدّين عربى ) نيز رابطه خوبى داشت . گويا نزد صدرالدين قونوى درس حديث و جامع الاصول ابن اثير ( كه صدرالدّين ظاهراً با يك واسطه از مؤلف آن روايت مىكرد ) خوانده بود .
1 - اخبار سلاجقه روم ، مقدمه ص 124 . 2 - مولانا جلال الدين ص 350 . 3 - همان كس كه سى هزار درهم براى ساختن قبّهاى بر قبر مولوى اعطا كرد ( همان ، ص 221 ) . 4 - مولانا جلال الدين ص 350 . 5 - اخبار سلاجقه روم ، مقدمه ص 124 .
58
نام کتاب : نقدى بر مثنوى ( فارسي ) نویسنده : سيد جواد المدرسي جلد : 1 صفحه : 58