معاصر سلطان ولد ( فرزند و خليفه مولوى ) بوده و چنان كه گفته مىشود به امر أُولّو عارف چلبى ( نوه و خليفه باواسطه مولوى ) كتاب مناقب العارفين را نوشته است . ( 1 ) شبلى نعمانى ، يكى ديگر از ارادتمندان مولوى ، درباره رساله فريدون سپهسالار ( يكى ديگر از منابع عمده و اصلى ) مىنويسد : سپهسالار . . . از شاگردان خاص مولانا و چهل سال هم از فيض صحبت مستفيد بوده است . او در نقل حكايت و واقعه‌نگارى خَرْق عادت را هم آميزش مىدهد . . . مؤلف مذكور با اشاره به گزارشات متعدد و ضد و نقيض روايات و كتابها ، در مورد كيفيت اوّلين ملاقات شمس و مولوى ، و مطالبى كه بين آن دو ردّ و بدل شده است مىنويسد : . . . رواياتى كه ما آنها را نقل‌كرديم ، بعضى از آنها در كتابهاى نهايت معتبر و مستند ، مثل جواهر مضيئه ، مسطور است ، و بعضى در تذكره‌هاى ديگر منقول ، و بعضى هم از روايات متواتره زبانى مىباشد . و از ميان آنها اتفاقاً يكى هم صحيح نيست . . .
سپس نويسنده اضافه مىكند : شما از اينجا خوب مىتوانيد قياس كنيد كه در احوال اكابر صوفيه ، رواياتى كه چقدر دور از كار و بى پايه و مايه‌اند ، مشهور مىشوند و همانها در كتابها درج شده و سلسله به سلسله اشاعت و انتشار مىيابد . ( 2 ) خلاصه مريدانى چون افلاكى ، براى قداست و كرامت بخشيدن به مولوى ، از آغاز تولد و قبل از آن تا لحظه مرگ و بعد از آن ، انواع و اقسام فضائل و مناقب و كرامات و خَرْق عادات و . . . تراشيده‌اند . ( 3 ) به گونه‌اى كه گاهى خواننده كتابهاى يادشده فكر مىكند نويسندگان آنها ، به جاى بيان سرگذشت و شرح حال واقعى مولوى ، در حال نوشتن رمان و خلق يك داستان تخيّلى هستند !

1 - مولانا جلال الدين ، تأليف گولپينارلى ، ص 68 . 2 - سوانح مولوى ، تأليف شبلى نعمانى ، ترجمه محمدتقى فخر گيلانى ص 9 تا 11 . 3 - از اين جهت ما سعى كرديم در نقل مطالب از كتاب افلاكى ، نوعاً قرينه و مؤيدى ( خاص يا عام ) از منابع ديگر بر مطلب وجود داشته باشد . ( هرچند آن را ذكر نكنيم ) يا مطلبى باشد كه ستايش‌هاى اغراق آميز در آن نباشد .

35