نام کتاب : نقدى بر مثنوى ( فارسي ) نویسنده : سيد جواد المدرسي جلد : 1 صفحه : 38
درآيد . همان گونه كه متقابلاً دشمنى و بغض ناروا ، موجب بدبينىها و واردكردن اتّهامهاى بى اساس به ديگران مىگردد . تاريخ پروندهاى قطور از هردو دسته دارد . 2 - فرقه گرايى صوفيان ( روان شناسى صوفيه ) شايد كثرت و تنوع فرقهها و مسلكها در كمتر مذهب و مسلكى به اندازه طايفه صوفيه وجود داشته باشد . شعبهها و شاخههاى مختلف و رنگارنگ تصوّف به حدّى زياد و متنوع است كه شمارش و احصاء آنها كارى بس دشوار است . در واقع صوفيّه كه قائل به جمع و وحدت بودند ، در عمل مظهر تفرقه و تعدّد شدند . گاهى يك سلسله از فرقههاى صوفيه ، علاوه بر داشتن شعبههاى متعدد ، هر يك از شعبهها نيز شاخههاى گوناگون ، و شاخهها نيز انشعابها دارد . هر دسته نيز شيخ و مرشدِ مخصوص به خود دارد ، كه نوعاً خود را برتر از ديگران و قطب اعظم مىداند . اين تعدّد و تنوّع ، در بسيارى از اوقات زمينه ساز رقابت و احياناً حسادت ، و در پارهاى از موارد تعارض و تنازع صوفيان بوده است . از طرفى مىدانيم ، در فرهنگ تصوّف ، اهميت و اعتبار يك صوفى تا حدود زيادى وابسته به شيخ و مرشد و فرقهاى است كه به آن منسوب است . هر اندازه فرقه و مرشد يك صوفى ، از اعتبار و عظمت بيشترى برخوردار باشد ، آن شخص احساس بزرگى و برترى بيشترى خواهد كرد . اين نكته باعث مىشد كه هر فرقه و دسته از صوفيان براى اثبات فضيلت و برترى خود در برابرِ ساير رقبا ، براى فرقه و شيخ و مرشد خود ، هر چه بيشتر فضيلت و كرامت و خرق عادت نقل كنند . زيرا كشف و كرامت ، در ميان صوفيّه و عوام مردم ، از جذابيت و مقبوليت زيادى برخوردار است . از اين روست كه كتابهايى چون مقامات و شرح حال صوفيان لبريز از انواع مكاشفات و كرامات و خرق عادات است ، در حالى كه بسيارى از آنها مشكوك و يا جعلى مىباشد ( البته ما منكر قدرتهاى روحى و اعمال غير عادى برخى از صوفيّه و غير صوفيّه ، چون مرتاضها نيستيم ) . بدين ترتيب رقابت زياد بين فرقههاى مختلف صوفيه ، عامل نقل و گاهى جعل فضايل
38
نام کتاب : نقدى بر مثنوى ( فارسي ) نویسنده : سيد جواد المدرسي جلد : 1 صفحه : 38