پس مرحوم استاد حاج ميرزا حسين در ميان جمع فرمودند : كسى ظنّ بد به شيخ نبرد ; زيرا او مبتلا شده بود و از روى مصلحت انجام مىداد . ( 1 ) خود شيخ بهايى نيز در اشعارى چنين فرموده است :
اخالط ابناءالزمان بمقتضى عقولهم * كيلا يفوهون بانكارى واظهر أنّى مثلهم تستفّزنى * صروف الليالى باختال و اغرار با مردم به مقتضاى عقل و درك آنان رفتار مىكنم ، تا آنكه مرا انكار نكنند ، و در مقابل من موضع نگيرند ، و اينطور وانمود مىكنم كه روزگار مرا نيز با فريب خود از راه بيرون كرده و گول زده است .
فرقه صوفيه گناباديه ما در اين بخش درصدد شمارش فرق صوفيه نيستم ، كسانى كه طالب اطلاع از آنان هستند مىتوانند به كتاب « فرهنگ فرق اسلامى » صفحه 303 - 321 مراجعه كنند ، فقط در اينجا به ذكر يك فرقه از آنان يعنى فرقه گناباديه مىپردازيم .
در فرهنگ فرق مىنويسد : آنها پيروان حاج محمد سلطان عليشاه فرزند ملاحيدر ازاهالى بيدخت گناباد كه در سال 1327 به قتل رسيد مىباشند . وى از علماى معروف زمان خود بود و از شاگردان حاج ملاهادى سبزوارى به شمار مىرفت . اين طريقه از سلسله « نعمت اللهيّه » هستند و قطب كنونى ايشان رضا عليشاه تابنده ملقّب به « بيچاره » است . ( 2 )

1 - جنتان مدهامتان ، جنت 1 صفحه 29 ، جوهره 66 . شيخ بهايى ( رحمه الله ) شيخ الاسلام رسمى زمان خود در دولت صفويه بوده است ، مثل محقق كركى ( رحمه الله ) زمان شاه طهماسب و علاّمه مجلسى در اواخر زمان صفويه ، و تا ايشان بودند دولت صفويه برقرار بود ، و بعد از ايشان فتنه افغان شد و صفويه منقرض شدند . 2 - فرهنگ فرق ، 321 . ترتيب آنان نيز چنين است : نورعليشاه ، حاج ملاسلطان محمّد سلطان عليشاه 1386 - 1308 قمرى ، حاج ملاعلى نورعليشاه ثانى ، شيخ محمد حسن صالح عليشاه ، شيخ شاه سلطان حسين تابنده گنابادى ، حاج على تابنده محبوب عليشاه .

283