22 . فصّ حكمة إيناسيّة في كلمة إلياسيّة قيصرى گويد :
بدان قواى روحانيه را به حسب فعل و انفعال و اجتماعات قوا امتزاجاتى روحانيه است كه از آن امتزاجات هيأتى وحدانى حاصل مىشود كه مصدر احكام و آثار ناتجه از آن مىگردد و صورت ملكيه تابع آن هيأت است ، چنانكه صورت طبيعيه تابع مزاج حاصل از عناصر مختلفه و كيفيات متقابله است و احكامى كه ظاهر و غالب بر آن صورت طبيعيه است به حسب آن مزاج است . چون اين مطلب دانسته شد ، بدان كه الياس عليه السلام به حسب مزاج روحانىاش مناسبت يافته است با مزاج صور ملكيه و به حسب مزاج جسمانىاش مناسبت با مزاج صور بشريه ، لذا از جهت صورت روحانيه با ملائكه انس گرفته است و به حكم اشتراك در بينشان كه در مراتب روحانيهء آنها واقع است با آنها مصاحبت داشته است و به حسب صورت جسمانيه اش با اناسى انس گرفته است و به حسب اشتراك با آنان در صورت طبيعيه عنصريه با آنها مخالطت و آميزش داشته است . لذا جامع صورتين شد و به برزخيت بين عالمين ظاهر شد ، از اين جهت حكمة ايناسيه به كلمهء الياسيه اختصاص يافت و به سبب آن صورت ملكيهء موجب اعتدال حقيقى به حيات دائمه - چون خضر و عيسى - فائز شد چه اينكه خضر و عيسى عليهما السلام هم صورت ملكيه شان به صورت طبيعيه شان غلبه داشت ، جز اينكه خضر عليه السلام صورت ملكيه اش بر صورت بشريه غلبه يافت كه از چشم مردم پنهان شد و موت بر او طارى نشد و عيسى عليه السلام با صورت بشريه

479