إسم الكتاب : مشارق الدراري ( شرح تائية ابن فارض ) ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 773)

واما باب سكر كه شارح فرغانى به آن اشاره فرمود ناشى از محبت حق است كه عبد بعد از اتصاف به محبت خالصه ، عنان اختيار از كف داده واز قوت ذوق قادر به ضبط خويش نيست ومحبان در مقام سلوك ، در اين ورطه مىافتند تا آن كه عنايت حق آنان را نجات داده به حالت صحو برگردانيده تا به توبه نايل آيند . وللسّكر ثلاث علامات كما ذكر الشيخ العارف في المنازل :
« الضيق عن الاشتغال بالخبر والتعظيم قائم ، واقتحام لجّة الشوق والتمكن دائم ، والغرق في بحر السرور والصبر هائم » .
از آن جا كه وصول به حضرت حق وحضرت الهيه بر عنايت ازليه توقف دارد واين عنايت ازليه داراى كشش وجذبه اى است كه عبد را به رب معبود مىرساند ومحبت الهيه سارى در سالك سيار موجد جذبه وكشش به عين توحيد است ، حال عبد سيّار در بدايات بين صحو ومحو دور مىزند . در اين مقام سكر از احوال وارد بر سالك سيار است كه عقل او را زايل نموده ومنشأ اقوال وافعالى مىگردد ومانند سكران ، اعمال واقوال از تملك عبد خارج مىشود ، ولى بين سكر حاصل از خمر وسكر نتيجهء محبت ناشى از جذبه معلول توفيق وعنايت فرق بسيار است . وهذا ، حال المحبوبين لا حال المحبين ، فان انجذابهم انما هو بعد السلوك والمجاهدة ويجب أن يعلم ان للسكر المخصوص بباب الحقائق غير الحيرة العارضة لأهل المحبّة وجاهل بحقائق ، حيرت عارض اهل محبت را كما عرفته با سكر مورد بحث خلط نموده اند ، كما اين كه هيمان مخصوص باب احوال را با سكر خاص باب حقايق خلط كرده اند . حيرت عارض بر اهل محبت وهيمان خاص باب احوال ، اگر چه در حد سكر مصطلح در باب حقايق قرار ندارند ، ولى از مقامات پسنديده به شمار مىروند وغير اين دو كه نام سكر بر آن نهاده اند مذموم ونقايض نسبت به مقام بصيرت وعقل ومنافى فضيلت محسوب مىشود ، تا چه رسد به سكر حاصل از حرص وجهل وشهوت ومستى لازم دوران شباب وسكر ملازم با بىنيازى وثروت ورياست وحكومت سلطهء بر خلق . منغمران در دنيا وقدرتمندان عاشق سلطهء بر خلايق ، عقل سليم را از دست مىدهند وچشم بصيرت آنان كور ونور لازم عقل از آنها وداع مىنمايد ، وقتى به خود مىآيند كه دنيا وعوامل آن ، آنها را به حال خود مىگذارند .
مرتبهء بعد از سكر ، مقام صحوست ومقام صحو فوق سكر است ، چه آن كه سكر ناشى از

61