السفلة و من لا خير فيه ؛ « * ( أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً ) * » ، قال : العصبيّة ؛ « * ( وَيُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ ) * » ، قال : سوء الجوار [1] .
( 1 ) امام صادق « ع » - در بارهء اين آيه : * ( قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ ) * - بگو كه او مىتواند عذابى از بالاى سر شما بر شما ببارد » ، گفت : اين عذاب ، سلطان جائر است ، « * ( أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ ) * يا از زير پاهاتان » ، گفت : اين ، سفلگان و كسانيند كه خيرى در ايشان نيست ، « * ( أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً ) * يا شما را به صورت گروههايى پراكنده در آورد » ، گفت : اين عصبيّت است ، « * ( وَيُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ ) * و آسيب بعضى را به بعضى ديگر بچشاند » ، گفت : اين همسايهء بد است . 4 - الامام الصادق « ع » : . . و ذلك أنّ في ولاية الوالي الجائر دوس الحقّ كلَّه ، و احياء الباطل كلَّه ، و اظهار الظَّلم و الجور و الفساد ، و إبطال الكتب ، و قتل الأنبياء و المؤمنين ، و هدم المساجد ، و تبديل سنّة الله و شرائعه ، فلذلك حرم العمل معهم و معونتهم و الكسب معهم ، إلَّا بجهة الضرورة ، نظير الضرورة الى الدّم و الميتة [2] .
( 2 ) امام صادق « ع » : . . در ولايت والى جائر هر چه حق است پايمال مىشود و از ياد مىرود ، و هر چه باطل است زنده مىشود ، و ستم و تباهى و جور ظهور پيدا مىكند ، و كتابهاى آسمانى كنار گذارده مىشود ، و پيامبران و مؤمنان به قتل مىرسند ، و مساجد ويران مىشود ، و سنّت خدا و شرايع او دگرگون مىگردد . به همين جهت است كه كار كردن با حاكمان جائر ، و كمك رساندن به آنان ، و كسب كردن با ايشان حرام است ، مگر به مقدار ضرورت ، همچون ضرورتى كه خوردن خون و مردار را حلال مىسازد .

[1] « تفسير قمى » 1 / 203 ؛ نيز : تفسير « نور الثّقلين » 1 / 724 .
[2] « تحف العقول » / 245 .

657