آموزشهايى كه ابعاد انسانى و مكتبى آنها همواره در خور ژرفنگرى بسيار است ، به ويژه براى مربّيان و جامعه سازان .
انسان در ارتباط با ديگر افراد و اداى دين انسانى و اجتماعى خود نسبت به آنان به كمال مطلوب مىرسد . انسان بىتوجّه به ديگران و بى خبر از احوال مردمان چيزى از انسانيّت كم دارد . [1] و چگونه چنين فردى از نظر اسلام پذيرفته است . اسلام انسان مسئوليّتشناس را مىپذيرد ، و از بزرگترين مسئوليّتها مسئوليّت نسبت به همنوع است ، بويژه كه همواره در جامعه اشخاصى هستند كه به دلايلى نيازمند مساعدت ديگرانند .
اسلام يك پيوند شبانه روزى و مستمر ميان افراد برقرار كرده است ، و بدان وسيله انسانها را در يك وحدت روحانى و فشرده سامانى استوار داده است ، و آن وحدت روحانى نماز جماعت و حضور در آن است . اين است كه پيامبر اكرم « ص » - كه دلسوزترين هادى و مربّى انسان و انسانيّت است - براى هر چه بيشتر استوارسازى پيوندهاى خدايى - انسانى مردم ، كسانى را كه پيوندهاى انسانى و اسلامى را بگسلند و از حضور در كانون سازندهء مساجد بازايستند ، با چنان تندى تهديد مىكند . و اين نشانهء نهايت علاقهء يك راهبر الهى و مربّى بزرگ است به سعادت انسان .
احكام و عبادات اسلامى ، فايده ها و فلسفه ها و حكمتهايى عميق و ژرف دارند ، حكمتها و فايده هايى فردى و اجتماعى ، جسمى و روحى ، دنيوى و اخروى ، كه بايد براى فهم شايستهء آنها و فهمانيدن به ديگران كوشش كرد .
5 الامام الكاظم « ع » : ثلاث موبقات : نكث الصّفقة ، و ترك السّنّه ، و فراق الجماعة . [2]

[1] و از اينجاست كه گفته‌اند : « هر فرد همان اندازه كه به خود تعلَّق دارد ، متعلَّق به جامعه است » .
[2] « بحار » 2 / 266 - از كتاب « المحاسن » .

405