10 الامام الصادق « ع » : أحسنوا النّظر فيما لا يسعكم جهله ، و انصحوا لأنفسكم و جاهدوها في طلب معرفة ما لا عذر لكم في جهله ، فإنّ لدين الله اركانا لا ينفع من جهلها شدّة اجتهاده في طلب ظاهر عبادته ، و لا يضرّ من عرفها فدان بها حسن اقتصاده . و لا سبيل لأحد الى ذلك الَّا بعون من الله عزّ و جلّ . [1] ( 1 ) امام صادق « ع » : آنچه را ندانستن آن بر شما روا نيست به خوبى بياموزيد ، و خيرخواه خود باشيد ، و خويشتن را براى شناختن و دانستن آنچه عذرى براى جهل به آن نداريد برانگيزيد ، زيرا كه دين خدا را اركانى است كه چون كسى آنها را نداند ، سختكوشى براى درست كردن صورت ظاهر عبادت براى او سودى نخواهد داشت . و چون كسى آن اركان را بشناسد و دين خويش بر پايهء آنها استوار سازد ، ميانه روى در عبادت او را زيانى نخواهد رسانيد . و هيچ كس را به اين مرتبه ، جز به يارى خداى بزرگ راهى نيست . بنگريد ! در اين حديث شريف اشارتهايى است به اهميّت مراحل حيات قلبى و « زندگى باطنى » و « مناجات فكرى » و عبادت درونى و سرّى ، تا آنجا كه آن جهات را « اركان دين » خوانده‌اند ، و عبادات « قالبى » و ظاهرى را بدون عبادت « قلبى » و باطنى ناسودمند شمرده‌اند .
احتمال قوىتر در معناى حديث اين است كه به ضرورت شناختن مربّى الهى ( پيامبر و وصىّ پيامبر ) اشاره مىكند ، و به فراگيرى اصول معرفت و طريق صحيح عبادت از آنان ، تا اينكه عبادت انسان مطابق « مراد الهى » واقع شود و نزد خداوند مقبول و پسنديده باشد ، و نتيجه اى را كه در « تكامل » انسان دارد ببخشد .
كلمهء « اركان » ، در متن حديث ، بيشتر با اين مقصود مناسب است و آن را تأكيد بلكه تعيين مىكند .

[1] « بحار » 1 / 209 - از كتاب « كنز الفوائد » .

114