في سرائر امره و خفيّات عمله ، حيث لا شاهد غيره ، و لا وكيل دونه . و آمره ان لا يعمل بشيء من طاعة الله فيما ظهر فيخالف الى غيره فيما أسرّ . و من لم يختلف سرّه و علانيته و فعله و مقالته ، فقد أدّى الامانة و أخلص العبادة .
و آمره أن لا يجبههم و لا يعضههم ، و لا يرغب عنهم تفضّلا بالامارة عليهم ، فإنّهم الإخوان في الدين ، و الاعوان على استخراج الحقوق [1] .
( 1 ) امام على « ع » - در نامه اى كه براى بعضى از كارگزاران مأمور گرفتن صدقات نوشته است : به او فرمان مىدهم كه در كارهاى پوشيده و امور پنهان خويش ، در آنجا كه گواهى وجود ندارد و وكيلى جز خدا نيست ، تقواى الهى را از ياد نبرد . و به او امر مىكنم كه در كار طاعت خدا ظاهر و باطن خود را يكى سازد ، زيرا هر كس ظاهر و باطن و كردار و گفتارش يكى باشد ، امانت را ادا كرده و در پرستش خدا اخلاص ورزيده است . و به او فرمان مىدهم كه مردمان را غافلگير نكند ، و به آنان دشنام ندهد ، و به بهانهء بزرگى مقام ، از آنان دامن فرو نچيند ، چه ايشان برادران اويند ، و در تحصيل حقوق دستياران او . در اين باره رجوع كنيد به عهد نامهء علوى ، براى مالك اشتر نخعى ، كه در « نهج البلاغه » آمده ، و آن برنامه اى است جامع و دقيق ، براى سياست عملى و روش اجراى وظايف مهم در حكومت انسانى - قرآنى .
2 - حاكم ستمگر احترام و بزرگداشت ندارد 1 - الامام الباقر « ع » : ثلاثة ليس لهم حرمة ، صاحب هوى مبتدع ، و الامام الجائر ، و الفاسق المعلن الفسق [2] .

[1] « نهج البلاغه » / 884 ؛ عبده 3 / 30 .
[2] « قرب الاسناد » / 107 .

632