9 - دين را همچون دامى به كار بردن 1 - الامام علي « ع » : . . و آخر قد تسمّى عالما و ليس به ، فاقتبس جهائل من جهّال ، و أضاليل من ضلَّال ، و نصب للناس أشراكا من حبائل غرور ، و قول زور . قد حمل الكتاب على آرائه ، و عطف الحقّ على اهوائه . يؤمّن الناس من العظائم ، و يهوّن كبير الجرائم ، يقول أقف عند الشبهات ، و فيها وقع ؛ و يقول : اعتزل البدع ، و بينها اضطجع ؛ فالصورة صورة انسان ، و القلب قلب حيوان ؛ لا يعرف باب الهدى فيتّبعه ، و لا باب العمى فيصدّ عنه ؛ فذلك ميّت الأحياء ، فأين تذهبون ؟ [1] .
( 1 ) امام على « ع » : . . . و ديگرى كه نام عالم بر خود نهاده در صورتى كه عالم نيست ، نادانيهايى از نادانان و گمراهيهايى از گمراهان فراگرفته ، و براى مردمان دامهايى - بافته از رشته هاى غرور و گفتار دروغ - گسترده است .
كتاب خدا را با انديشه هاى خود منطبق مىكند ، و حق را با هواى نفس خود پيوند مىدهد . مردمان را از گناهان بزرگ ايمن مىسازد ، و بزرگترين جرمها را برايشان آسان جلوه گر مىكند . مىگويد ، در آنجا كه شبهه پيش آيد توقف مىكنم ، در صورتى كه در آن فرو افتاده است . و مىگويد كه از بدعتها دورى مىجويم ، در صورتى كه در ميان آنها آرميده است . صورت او صورت انسان است و قلب او قلب حيوان . از هدايت خبرى ندارد تا از آن پيروى كند ، و از كورى و بيراهى آگاه نيست تا از آن جلو گيرد . اين چنين كس مرده اى است در ميان زندگان ؛ اكنون بنگريد كه در پى چه كسى مىرويد ؟ 2 - الامام الرضا « ع » : قال عليّ بن الحسين : اذا رأيتم الرجل قد حسن سمته و هديه ، و تماوت في منطقه ، و تخاضع في حركاته ، فرويدا لا يغرنّكم ! فما

[1] « نهج البلاغه » / 214 ؛ عبده 1 / 152 .

534