إسم الكتاب : الحياة ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 778)

در تاريخ اسلام ، از روزگار ترجمهء فلسفهء يونانى ( از زبانهاى بيگانهء يونانى و سريانى ) ، و فلسفهء فيضى اسكندرانى ، و عرفان گنوسى ، و افكار هندى ، و . . . نشر بسيارى از افكار بيگانه در ميان مسلمين ، جريانهاى فكرى چندى ، و جهانشناسيهاى گونه گونى ، پا به حوزهء شناخت و تفكر و عمل اسلامى نهاد ، و با دستگاه معارف قرآنى و تعاليم حديثى درآميخت ، و باعث مشوب گشتن زلال حقايق « وحى » شد ، هم در پهنهء شناخت و فكر ، و هم در پهنهء تربيت و عمل . اين اشاره اى بود گذرا به درگيرى دين با ذهنيّتها در روزگاران گذشته .
ب - در عصر حاضر آميختگى و التقاطى كه مورد اشاره قرار گرفت ، در صد سال اخير - به ويژه در عصر حاضر - بعد ديگرى نيز يافت . در اين صد سال در جهان بشرى و حيات انسانى ، مسائل ديگرى ظهور كرد . و اين چگونگى سبب گشت تا متفكَّران دينى و عالمان مذهبى براى پاسخگويى به اين مسائل ، از ديدگاه مذهب و نشاندادن موضع مذهب در برابر آنها ، فكرى بكنند و نظر دين را در آن باره ها ارائه بدهند .
در چنين زمينه اى بود كه در موارد بسيار ، سه جريان ممزوج با هم ، به نام پاسخ مذهب به مسائل عرضه گرديد : يكى اطلاعات مذهبى متفكَّر و عالم يا نويسنده و پاسخ - دهنده ، دوم برداشتها و اجتهادهاى شخصى پاسخ دهنده ، و سوم اطلاعات او از ديگر فرهنگها و فلسفه ها و مكتبها و جريانهاى فكرى . و اين امر سبب آن شد تا بسيارى از مطالب عرضه شده به وسيلهء اين گونه عالمان و فاضلان و متفكران و نويسندگان اسلامى ، آميخته اى باشد از تعاليم دين و تعاليم غير دين .
افزون بر مسائل جهان نو و عرضهء پرتبليغات مكتبها و مسلكهاى جديد كه از غرب سرازير شد ( و سياست و ايادى استعمار به نفوذ دادن آنها كمكهاى بسيار كردند و كار را تا به درگيريها و خونريزيها نيز كشاندند ) ، تحولات و دگرگونيهاى سدهء اخير ، در كشورهاى جهان و از جمله كشورهاى شرقى و اسلامى نيز باعث گرديد تا ، از جمله ، در برداشتها و دريافتها و انديشه ها دگرگونيهايى پديد آيد . و اينها همه سبب آن شد تا بسيارى از اصالتها نابود يا متزلزل گردد ، و بسيارى از اصول و مبانى دستخوش توجيهها و تفسيرهايى مناسب ذهنيّات وارداتى شود .

21