قابل تقسيم مىداند و همه اين دانشمندان حوادث طبيعت را با علل طبيعى توجيه مىكردند ولى هيچگونه دليلى در دست نيست كه اين دانشمندان منكر ما وراء الطبيعه بوده‌اند .
افلاطون و ارسطو در نوشته هاى خود از اين اشخاص خيلى نام برده‌اند ولى هرگز آنها را منكر ما وراء الطبيعه نخوانده‌اند .
آنچه ماديين و بعضى از نويسندگان ديگر بان استناد مىكنند كه در بالا نقل كرديم ارتباطى بنفى ما وراء الطبيعه ندارد و اگر بنا شود تمام كسانى كه به ماده اولى قائل بوده‌اند و حوادث طبيعت را با علل طبيعى توجيه مىكرده‌اند مادى بدانيم بايد تمام الهيون از قبيل سقراط و افلاطون و ارسطو و فارابى و ابن سينا و صدر المتالهين و دكارت بلكه تمام پيغمبران و پيشوايان مذاهب را مادى بدانيم .
و بعلاوه در كتب فلسفه آرائى از قدماء يونان در موضوعات ما وراء الطبيعه نقل مىشود كه كشف مىكند آنان رسما الهى بوده‌اند مثل عقيده ثاليس و عقيده انكسيمانوس در باب علم بارى .
و عجب اينست كه خود بخنر چيزهائى نقل مىكند كه بر خلاف مدعاى خودش است مثلا در باره هرقليطوس مىگويد نفس انسان به عقيده هرقليطوس شعله آتشى است كه از ازليت الهى برخاسته است .
انباذقلس را با آنكه پدر اول داروينيسم مىخواند و اعتراف مىكند كه نظريه تطور و تنازع بقاء را اولين بار او به خوبى بيان كرده در باره اش مىگويد وى معتقد بمفارقت نفس نيز هست و منتسب مىكند اين جهت را بيك غايت معنوى كه نفس رجوع مىكند در آن غايت بسوى حالت اولى از راحت و شوق و حب .
فقط چيزى كه ممكن است گفته شود اينست كه دانشمندان قبل از سقراط غالبا در تحت تاثير محيط يكنوع معتقدات شركآميزى در

22