مىدهد اگر از خارج نديده و تهيه نكرده باشيم ممكن نيست در ميان لكه هاى سياه و سفيد عكس پيدا نمائيم .
< فهرس الموضوعات > اشكال يا تقرير < / فهرس الموضوعات > اشكال يا تقرير اين دانشمندان مىگويند نظر به فورمول زير از پذيرفتن مغايرت ميان علم و واقعيت خارج ناچاريم .
اگر معلوم را كه جزئى از واقعيت خارج است ا فرض كنيم و جزئى از مغز را كه از تاثير معلوم متاثر است ب فرض كنيم اثر كه فكر و ادراك مىباشد با ا ب مساوى بوده و هيچگاه مساوى ا تنها و يا مساوى ب تنها نخواهد بود .
< فهرس الموضوعات > پاسخ < / فهرس الموضوعات > پاسخ معلوم را ا و جزء مغزى را ب و اثر مادى مفروض را ك و صورت علميه را ج فرض مىكنيم فورمول مزبور وقتى ميتواند درست بوده باشد كه ج ك اثبات شود و گر نه ارزشى نخواهد داشت .
و خلاصه اين مطلب بلسان فلسفى اينست كه موجود ذهنى با موجود خارجى در ماهيت يكى هستند نه در وجود و آنچه محال است اتحاد دو موجود مستقل در وجود است نه اتحاد دو وجود در ماهيت با اختلاف در وجود كه يكى وجود خارجى منشاء آثار بوده

116