راه حلهائى بيابند ، و به دنبال آن به جهاد و كوشش دسته جمعى بپردازند . در كشورهاى غير اسلامى ، يا حكومتهاى غير اسلامى در كشورهاى اسلامى هر گاه بخواهند چنين اجتماعى فراهم آورند مجبورند مليونها از ثروت و بودجهء مملكت را صرف كنند ، تازه اجتماعات آنها بى صفا و ظاهرى و عارى از آثار خير است . اسلام ترتيباتى داده كه هر كس خودش آرزو مىكند به حج برود و راه افتاده به حج مىرود . خودش با اشتياق به نماز جماعت مىرود ، بايد از اين اجتماعات به منظور تبليغات و تعليمات دينى و توسعهء نهضت اعتقادى و سياسى اسلامى استفاده كنيم . بعضى به اين فكرها نيستند و بيش از اين كه . و لا الضالين . را خوب ادا كنند فكرى ندارند ، حج كه مىروند به جاى اين كه با برادران مسلمان خود تفاهم كنند عقايد و احكام اسلام را نشر دهند و براى مصائب و مشكلات عمومى مسلمانان چاره‌اى بينديشند و مثلا براى آزاد كردن فلسطين كه وطن اسلام است اشتراك مساعى كنند به اختلافات دامن مىزنند . در حالى كه مسلمين صدر اسلام با اجتماع حج و با جماعت جمعه كارهاى مهم انجام مىدادند . در خطبهء روز جمعه اين طور نبود كه فقط يك سوره و دعايى بخوانند و چند كلمه‌اى بگويند . با خطبه هاى جمعه بسيج سپاه مىشد و از مسجد به ميدان جنگ مىرفتند ، و كسى كه از مسجد به ميدان جنگ برود فقط از خدا مىترسد و بس ، و از كشته شدن و فقر و آوارگى نمىترسد ، و چنين سپاهى سپاه فاتح و پيروز است . هر گاه خطبه هايى را كه راجع به جمعه است و خطبه هاى حضرت امير ( ع ) را ملاحظه كنيد [1] مىبينيد كه بنا بر اين بوده كه مردم را به راه بيندازند و به حركت درآورند و به مبارزه برانگيزند ، براى اسلام فدائى و مجاهد بسازند ، و گرفتاريهاى مردم دنيا را بر طرف كنند . اگر هر روز جمعه مجتمع مىشدند و مشكلات عمومى مسلمانان را به ياد مىآوردند و رفع مىكردند يا تصميم به رفع آن مىگرفتند كار به اينجا نمىكشيد . امروز بايد با جديت اين اجتماعات را ترتيب دهيم و از آن براى تبليغات و تعليمات استفاده كنيم . به اين ترتيب ، نهضت اعتقادى و سياسى اسلام وسعت پيدا مىكند و اوج مىگيرد .

[1] نهج البلاغه ، خطبه 11 ، 27 ، 29 ، 51 ، 54 حكمت 365 . وسائل الشيعه ، ج 11 ، ص 395 به بعد .

132