* ( إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ ، وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ، إِنَّ الله كانَ بِكُمْ رَحِيماً ) * .
ترجمه : اى كسانى كه ايمان آورديد ، دارائيهاى موجود در ميان خود را به باطل مخوريد ، مگر اين كه به موجب يك نوع بازرگانى مورد رضايتى از طرف شما باشد ، و خودتان را مكشيد ، چه بدون شك خدا نسبت به شما مهربان است .
اكنون ضمن گفتگويى در بارهء اين آيه ، تأييدى را كه مىخواستيم از آن استفاده كنيم ، روشن مىسازيم :
طبرسى ، در « مجمع البيان » و فخر رازى ، در « تفسير كبير » در بارهء اين جملهء آيهء * ( وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ) * مطالبى بيان كرده‌اند ، كه هيچ يك از آن مطالب ، در منظور بودن ، با ديگرى منافات ندارد ، زيرا همهء آنها مصداقهاى گوناگونى هستند كه تحت يك جامع كه ذيلا آن را بيان مىكنم قرار دارند و در آن مندرجند .
جامع مشترك عبارت است از : « عدم اضرار به خود و ديگر افراد جامعه » و بسيار روشن است كه اين اضرار ، شامل همهء مصاديق خود مىشود و تمام انواع اضرار را در بر مىگيرد .
يعنى اضرار مالى ، آن هم با همهء انواعش و تمام مراتبش ، از

70