ديديم جملاتى را مىگويند كه كشف از تقليدشان از گذشته ها نموده ولى هر گز به لوازم آنها معتقد نيستند ، نمىتوانيم آنها را مشرك بدانيم .
ما در فرق اسلامى با همين وضع نيز روبرو هستيم ، مثلا گروه وحدت وجودىها ، جبريّون ، مجسّمه ، مشبهه . اينان مطالبى را به عنوان اصول مكتب خويش به زبان مىآورند ، ولى چنين نيست كه همهء آنان بدانچه مىگويند واقعا عقيده مند بوده و به لوازم گفته هاى خويش ، ملتزم بوده باشند . شعرا گاهى مطالبى در بارهء پيشوايان دين مىگويند كه زنندگى آنها از اقانيم سه گانه و جملهء اول انجيل يوحنا بيشتر مىباشد ، ولى اگر دقت كنيم خواهيم ديد اينان فقط يك فعاليت ذوقى انجام مىدهند و باصطلاح شعرى مىگويند و به لوازم گفته هاى خود معتقد نيستند در بارهء مفوّضه ، فقهاء حكم به طهارتشان داده آنان را مشرك نمىدانند با اين كه اخبار زيادى آنان را مشرك و كافر معرفى مىكند . [1]

[1] مفتاح الكرامة - ج 1 ، 142 و 143 سيد - جواد عاملى

15