اولست ( لا ضرر و لا ضرار ) .
در بعضى از مدارك فقهى و در لسان العرب ابن منظور « مادهء ضرار » و در كتاب نهاية تأليف ابن الاثير در همين ماده ، به ضميمهء « فى الاسلام » نقل شده است و در بعضى از احاديث هم به اضافهء كلمهء « على المؤمن » وارد شده است .
در بارهء اين كه قيد « فى الاسلام » حقيقة در روايات وارد شده است يا نه ، ميان محققين اختلاف نظر وجود دارد محقق نائينى مىگويد : قيد مزبور از طرف روات اضافه شده و در اصل وجود نداشته است . ايشان مىگويند چون ذهن راويان با امثال جملات « لا رهبانية فى الاسلام » ، « لا سياحة فى الاسلام » « لا نجش فى الاسلام » و « لا اخصاء فى الاسلام » مأنوس بوده است [1] لذا اين كلمه ( فى الاسلام ) را هم با آن انس ذهنى اضافه كرده‌اند [2] و بهر حال خواه كلمهء « فى الاسلام » در بعضى از

[1] ترجمهء جملات فوق به ترتيب بدين قرار است : « گوشه گيرى در صومعه ها در اسلام منفى است » « بيابانگردى كه در عالم مسيحيت شايع بوده است در اسلام منفى است » « تعريف كالا براى فريب دادن مشترى در اسلام منفى است » « اخته كردن در اسلام منفى است » .
[2] اين مطلب كه محقق نائينى بيان مىكند فقط منحصر به امثال اين مورد است و الا از نظر فن روايت در سائر موارد صحيح نيست و خيانت است .

113