كه پشت پاى بعضى از حيوانات است ) . در موقع معارضهء اين دو ملاك دف و صف مقدم است .
3 - انواع حيوانات مأكول اللحم خشكى از حيوانات اهلى شتر و گاو و گوسفند و اسب و استر و الاغ مأكول اللحم مىباشند . البته سه حيوان اخير مكروهند و روايتى كه مىگويد پيغمبر در ايام خيبر از گوشت الاغ نهى فرمود حضرت باقر ( ع ) فرموده است براى استفادهء سوارى بوده است كه آن روزها ضرورت داشت ، باز يكى از همان موارد كه نهى پيغمبر ( ص ) به جهت مصلحت روز بوده است همين مورد است . در بارهء حليت گوشت حيوانات اهلى مزبوره آيهء صريح و روايات متواتر وجود دارد .
سگ و خوك و تمام درندگان حرام است . از وحشىها :
گاو و بز وحشى و آهو و گوزن و گورخر ، هم اجماعا و هم از حيث روايت ، مأكول اللحمند . در بارهء ملاك حيوانات حرام گوشت ، خواه درنده باشد يا نه ، داشتن ناب و چنگال است كه حرام گوشت مىباشد .
حيوانات غير مأكول اللحم اگر مانند سگ و خوك از

165