شد به فرموده حق سبحانه و تعالى كه امر فرمود رسولش را چنانكه پيشتر امر فرموده بود حضرت إبراهيم را .
پس تلبيه را آن حضرت صلوات الله عليه با أصحاب به آواز بلند مىفرمودند تا بمنى آمدند و در منى فرود آمدند و نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا و صبح را در منى كردند و از منى بار كردند و روانه عرفات شدند و پيشتر چنين مقرر شد كه قريش از مشعر بالاتر نمىرفتند و مىگفتند كه ما ساكنان حرم خداونديم از حرم بيرون نمىرويم و جمعى كه از خارج حرم مىآمدند ايشان به عرفات مىرفتند و در آن روز نيز گمان داشتند كه حضرت چنين خواهد فرمود پس حق سبحانه و تعالى فرستاد اين آية را كه * ( ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا الله ) * يعنى همه از عرفات افاضه كنيد چنانكه حضرت إبراهيم و إسماعيل و إسحاق و ساير أنبياء سلام الله عليهم افاضه نمودند و در عرفات طلب كنيد مغفرت را از حق سبحانه و تعالى پس چون قريش ديدند كه محمل شتر حضرت سيد الأنبياء صلَّى الله عليه و آله از مشعر گذشت بر همه دشوار شد كه سبب مواسات ايشان شد با ساير مردمان و حضرت آمدند تا نمره كه از جمله عرفه است و خارج عرفات است محاذى أراك ، و خيمه آن حضرت را در آنجا بر پا كردند و صحابه نيز خيمها را در آنجا زدند نزديك خيمه آن حضرت صلوات الله پس چون ظهر شد حضرت ترك فرمودند تلبيه را و غسل كردند از جهة وقوف يا از جهة روز عرفه يا از جهة هر دو بعد از آن آن حضرت با قريش بيرون آمدند و آمدند تا مسجد عرفات و در آنجا خطبه با كمال فصاحت و بلاغت خواندند و مردمان را موعظه فرمودند و أوامر و نواهى كردند و از آن جمله امر فرمودند به متابعت ثقلين كه كتاب خدا و عترت باشد بعد از آن نماز ظهر و

492