الاعمال يعنى نيست كه كثير المال سخن اعرابى باشد و ليكن در كافى و تهذيب يعنى هست و به درستى كه مال مرا غير من ضبط نمىتواند كرد و در بعضي از نسخ چنين است كه و انّي في بلد و در كافى و تهذيب و ثواب الأعمال هر سه چنين است كه من از خانه بيرون آمدم از جهة حج و موانع در راه به هم رسد و دير رسيدم چون بعد از أيام تشريق يا روز سيزدهم رسيده بود پس خبر ده مرا يا رسول الله بكار خيرى كه اگر آن كار را بكنم ثواب حج را داشته باشم و بنا بر اين نسخ ظاهر آن است كه مرادش از اظهار كثرت مال اين باشد كه هر چه بفرمايى از كارهاى خير مىتوانم كرد كه تدارك ثواب حج كنم پس حضرت به أو فرمودند كه نظر كن باين كوه يعنى كوه أبو قبيس كه مشرفست بر مكَّه معظمه و كشيده است تا ابطح كه اگر به سنگينى اين كوه طلاى سرخ داشته باشى و همه را در راه خدا صرف كنى ثواب حاجى را در نخواهى يافت و محتمل است كه واقعه ديگر باشد و اظهر آن است كه صدوق نقل بالمعنى را از حفظ كرده باشد و اين تغييرات واقع شد باشد و الله تعالى يعلم و اين حديث منافاة ندارد با حديث صحيح مشهور كه يك حج بهتر است از يك خانه پر از طلا چون مراتب بهترى نهايت ندارد يا نسبت به اشخاص مختلف نمىشود ( و قال الصّادق صلوات الله عليه من أنفق درهما في الحجّ كان خيرا له من مائة ألف درهم ينفقها في حقّ ) ( 1 ) و منقولست از آن حضرت صلوات الله عليه كه هر كه يك شاهى در راه حج صرف نمايد بهتر است أو را از صد هزار درهم كه در راه حق صرف نمايد ( و روى انّ درهما في الحجّ خير من الف ألف درهم في غيره و ) *

153