آنست كه ضعيف در هر مرتبه كه از مشايخ اجازه باشند ضرر ندارد ، و لهذا حسين بن سعيد از قاسم جوهرى روايت مىكند و اعتماد بر او كرده است چون صاحب كتاب نبوده است بلكه مىتوان گفت كه طريقه متوسّطين علما از شيخ طوسى تا علامه در امر رجال اظهر است كه نظر به راوى اول مىكنند خصوصا نسبت به امثال اين فضلا و بسيار است كه در ترجيح احاديث راوى اوّل را بر يكديگر ترجيح مىدهند و جمعى از متاخرين كه از اصطلاح ايشان خبر ندارند بحث كرده‌اند كه اين ترجيح وقتى خوبست كه هر دو در مرتبه صحت مثل يكديگر باشند در بقيه اسناد و حال آن كه آن چه را ترجيح داده‌اند مشتمل است بر جمعى از ضعفا و از اين غافلند كه كتب قدما پيش ايشان بوده است و بسيار است كه حديث زراره در صد كتاب به اسانيد مختلفه بوده است و شك نبوده است در آن كه دروغ بر زراره نبسته‌اند بلكه زراره را با محمد بن مسلم مىسنجيده‌اند مثلا و امثال اين فضلا كه احاديث بسيار در مدح ايشان از ائمه معصومين صلوات الله عليهم وارد بوده است كتب ايشان را اعتبار عظيم مىكرده‌اند لهذا صدوق يك سند مىكند به محمد بن مسلم نقل كرده است در فهرست با آن كه اسانيد بسيار به او داشته است چنان كه تصريح به اين معنى كرده است در ابو حمزه ثمالى و يك طريق مجهول نزد ما نقل كرده است و بعد از آن گفته است كه طرق من به او بسيار است از جهة اختصار يك طريق را نقل كرده‌ام و مؤيد آن كه بسيار نقل كرده است صدوق از ابو حمزه بطريق متكثره صحيحه در كتب خود لهذا شيخ طوسى در هيچ جا در مذمت وسايط سخن نگفته است بلكه مذمت راوى اول مىكند و همچنين صدوق غالبا و ابن طاوس و محقق بسيار چنين مىكرده‌اند و الله تعالى يعلم .

368