سنان منقولست كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه فرمودند كه طول ديوار مسجد حضرت سيّد المرسلين صلَّى الله عليه و آله يك قامت بود و چون وقت نماز داخل مىشد حضرت مىفرمودند بلال را كه اى بلال بالاى ديوار رو و اذان را بلند بگو به درستى كه حق سبحانه و تعالى بادى را موكل ساخته است كه اين صدا را به آسمان برد و صدوق تا اينجا را از حديث انداخته است و تتمه را ذكر كرده است كه به درستى كه هر گاه فرشتگان اذان را مىشنوند از اهل زمين مىگويند كه اين صداهاى امّت محمّد است بيگانگى الهى و فرشتگان استغفار مىكنند از جهة امت محمّد تا ازين نماز فارغ شوند و اين حديث را برقى بسند صحيح و كلينى كالصحيح روايت كرده‌اند و دلالت مىكند بحسب ظاهر بر آن كه سنت است بلند گفتن اذان و بر منارى به قد آدمى بالا رفتن و بعد از دخول وقت بىفاصله گفتن و منافات ندارد با حديث صحيح عليّ بن جعفر كه گفت سؤال كردم از برادرم حضرت امام موسى كاظم صلوات الله عليه كه آيا اذان را بر منار گفتن سنّت است حضرت فرمودند كه از جهة حضرت سيّد المرسلين صلَّى الله عليه و آله اذان مىگفتند بر روى زمين و در آن وقت منارى نبود و جمع مىتوان كرد بانكه نفى مناره متعارف فرموده باشند چون منارى كه بر ديوار مسجد حضرت بود شكل منار نداشت بلكه راهى بر ديوار ساخته بودند كه بر مؤذّن مشكل نباشد اذان گفتن و آواز او همه جا برسد و يك قد آدم فى الحقيقه بر روى زمين است و ممكن است كه در اوايل نبوده باشد و در او آخر ساخته باشند و الله تعالى يعلم .
( و روى زرارة عن ابى جعفر صلوات الله عليه انّه قال ادنى ما يجزئ من الاذان ان يفتتح اللَّيل بأذان و اقامة و يفتتح النّهار بأذان و اقامة و يجزئك فى ساير الصّلوات اقامة به غير اذان ) [ كمترين اذان و اقامه ] و به اسانيد صحيحه

545