إسم الكتاب : لوامع صاحبقرانى ( شرح الفقيه ) ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 534)

اما اين عبارت بحسب ظاهر دلالت مىكند كه هر دو مساوى باشد بلكه تقديم مرد مرجوح باشد و ممكن است كه مراد اين باشد كه استحباب بهر دو نحو متحقق مىشود به آن كه مرد را به جانب قبله گذارند و رعايت شرف قبله كنند و بر عكس رعايت اشرفيت قرب امام و تستّر زن و به نيت مختلف شود و ممكن است كه نسخه او تقدم المرأة باشد چنان كه در بعضى از نسخ فقيه او واقع است و بنا بر اين راوى شك دارد كه حضرت اين عبارت را گفته است يا آن عبارت را .
و ممكن است كه در واقع بايد كه مرد به جانب قبله باشد و زن به جانب امام چنان كه صريح صحيح حلبى و ظاهر حديث حضرت امير المؤمنين و ظاهر موثقه عبد الرحمن بن ابى عبد الله كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه از جنازه هاى مردان و زنان هر گاه جمع شوند حضرت فرمودند كه در كتاب حضرت امير المؤمنين وارد شده است كه مردان را مقدم مىدارند . و ظاهر تقديم آنست كه به جانب قبله باشد و چون اين حكم مخالف مذهب سنيان است چون همه ايشان مرد را به جانب امام مىگذارند مگر حسن بصرى كه او مرد را به جانب قبله مىگذارد بنا بر اين حضرت فرمودند كه در كتاب على چنين است پس بنا بر اين اخبار سابقه محمول بر تقيه باشد و اين نحو كه مىخواهى چنين بگذار و مىخواهى چنين بگذار نيز نحويست از تقيه كه مماشاتى با عامه واقع مىشود و اكثر به همين راضى مىشوند كه نگويند مذهب ايشان بالكليه باطل است خصوصا هر گاه حسن بصرى كه از صحابه حضرت امير المؤمنين عليه السلام است با ما باشد آن چه از جمع بين الاخبار ظاهر مىشود اينست .
و مشهور استحباب تقدم مرد است به جانب امام و چون اين امر واجب نيست سهل است و الله تعالى يعلم و الحمد للَّه رب العالمين كه در اين بلادكم واقع مىشود كه چنين اجتماعى واقع شود و ليكن در بلاد روم شايع است طاعون

391