هر چند بيشتر بدهم خوشحالتر مىشوم چون رضاى الهى در اين است ، يا آن چه سبب سرور من است مال بسيار است يعنى ثواب بسيار .
و بنا بر نسخهء و ما يسوءنى يعنى آزرده نمىسازد مرا مال بسيار چون مىدانم كه رضاى او در آنست ، يا اسراف نمىدانم كه سبب غم من شود . و بنا بر نسخهء و ما يشترى يعنى آن چه به آن مىخرند مال بسيار است چرا كسى مضايقه نمايد يكى را مىدهند و غير متناهى مىگيرند در دنيا و عقبى ، يا مال بسيار مىبايد داد كه رضاى الهى را حاصل كنند و الله يعلم .
و علما خلاف كرده‌اند بعضى گفته‌اند كه اين حديث دلالت بر جواز خريدن مىكند نه بر وجوب ، و بر تقديرى كه دلالت كند بر مثل حضرتى كه دنيا و ما فيها از او بود سهلست پس اگر كسى ضرر به حال او نرسد واجبست او را خريدن ، و اگر كسى همين زر را داشته باشد و مايه تجارت او باشد و اگر بخرد محتاج شود بر او واجب نيست به عمومات :
* ( و ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ) * [1] * ( يُرِيدُ الله بِكُمُ الْيُسْرَ وَلا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ ) * [2] يعنى حق سبحانه و تعالى كار دين را بر شما تنگ نكرده است ، و حق سبحانه و تعالى آسانى شما را مىخواهد و دشوارى شما را نمىخواهد و امثال اين از آيات و اخبار كه بعضى گذشت و اين قول خالى از قوت نيست و محتملست كه اگر صاحب توكل باشد بايدش خريد و الا فلا و الله تعالى يعلم .
و بر اين قياس كرده‌اند كه هر گاه دلو و رسن يافت نشود و آن را نيز به بهاى بسيار فروشند بايد خريد ، و همچنين اگر بعوض رسن منديلهاى نفيس ده تومانى فروشند يا داشته باشند و اگر ريسمان آب چاه كند از ماليت بيفتد اگر ضرر به حال او نرسد مىبايد خريدن ، يا ريسمان كردن ، اما اگر ظالمى بر سر آب

[1] آيه 77 - سورة الحج .
[2] - آيه 181 - سورة البقرة .

360