و معلوم است كه چيزى كه اجر داشته باشد و به منزله وفاء به عهد خدا و دست دادن به دست خدا باشد ، البتّه اگر واجب نباشد ، لا محاله مستحبّ مؤكَّد خواهد بود .
علاوه بر اين كه اصل در فعل و ترك پيغمبر صلَّى الله عليه و آله كه مقدّمه اطاعت وى در رسالت باشد ، رجحان است .
علىّ بن ابراهيم ( ره ) روايت كرده در بيعت رضوان ، اوّل آيهء * ( لَقَدْ رَضِيَ الله عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ ) * نازل شد و بعد از آن ، آيهء * ( إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ ) * [ نازل شد ] . و لكن در جمع كردن ، عكس كرده‌اند ( 1 ) .
يعنى : هر آينه بتحقيق خوشنود شد خداوند از مؤمنين در وقتى كه بيعت بكنند تو را در تحت آن درخت معهود .
و اولى اين است كه اذ از براى تعليل باشد زيرا كه اگر از براى توقيت باشد ، لازم مىآيد كه رضاى خدا در وقت بيعت باشد در مستقبل و حال آن كه در ماضى بوده است ( 2 ) .
و امّا تعليل ماضى به امرى كه در مستقبل مىآيد ( 3 ) ، پس به هيچ نوع

383