را با خصوصيتى كه در بالا اشاره كرديم مخصوصا امروزه ، سراغ نداريم يا آن چنان در اقليت هستند كه مانند معدوم مىباشند ، اما حكم به نجاست آنان فقط مربوط به ادعاى اجماع است ، هم چنين غلات « غلو كنندگان » اگر واقعا به گفته خود ايمان داشته باشند و به لوازم آن ملتزم شوند از اسلام خارجند ، اما نجاست آنان باز مربوط به اجماع است .
اگر كسى اين اجماع را قبول نمايد بايستى اجتناب كند ، و اگر بگويد مدرك اجماع بعضى از رواياتى است كه دلالت صريح بر نجاست اين فرقه‌ها ندارد حكم به طهارت آنان خواهد كرد . و اما اگر گفته‌هاى اين گروه همان گونه كه گفتيم فقط به صورت يك عده دعاوى بوده و به لوازم گفته‌هاى خود ملتزم نباشند ، مثلا اگر متوجه شود غلو در حق على عليه السّلام ممكن است او را مشرك نمايد در مقام انكار بر آيد ، حكم به خروج از اسلام و نجاست آنان مدرك صحيحى ندارد . و اين كه مطابق واقع به طور كامل يك مذهب است ، منافاتى با گفتهء ما ندارد .
البته اين يك وظيفه اجتماعى و تعليم و تربيتى مسلمانان است كه بايستى در ريشه كن كردن عقايد خرافى و موهوماتى كه باعث دسته بندىها شده است بكوشند و نگذارند كه يك عده افراد مقام پرست يا ماليخوليايى با مذهب تراشى و ترويج مذاهب ساختگى ، وسيله اشباع خواسته‌هاى غير انسانى خود را فراهم سازند .
قسم دوم - مذاهبى هستند كه از مكتب اسلام خارج و داخل در اهل كتاب اصطلاحى ( يهود و نصرانى و مجوس ) نيستند ، و نيز در گروه منكرين توحيد هم شمرده نمىشوند . عدد اين مذاهب زياد است مانند بودايىها و هندوها و غير ذلك ، با ادّعاى توحيدى كه دارند اين گونه مذاهب بايستى مورد تحقيق و تتبع كافى و لازم قرار بگيرند ، ممكن است بعضى از اين مذاهب حقيقتا داراى كتاب و پيشواى الهى بوده‌اند ، مخصوصا با نظر به عقايد و حقوق و قوانينشان كه توافقى با دين فطرى حضرت ابراهيم عليه السّلام داشته‌اند ، اگر چه با مرور زمان تدريجا دگرگون شده و مذهبشان پر از خرافات و اوهام گشته است .
گروندگان اين گونه مذاهب را مىتوان از اهل كتاب محسوب و در احكام و حقوق مانند اهل كتاب با آنان معامله و رابطه بر قرار كرد و اگر در تتبع و تحقيق دست محقق به

33