آدم ساده اى باشد و متوجه نشود ولى عرف ، آن را هتك حرمت بداند ، حرمتش به دليل اهانت و توهين و هتك حرمت كه ملاكش صدق عرفى است بديهى است و اگر اهانت نباشد اصلا عرف از آن اهانت احساس نكند با مراعات عدم صدق لهو و لعب ، باز اشكالى ندارد يا جمعى هستند با هم قرار گذاشته‌اند كه بگو و بخندها را با همديگر داشته باشند و نرنجند و از مفاهيم كلمات مراد جدى نگيرند اين هم بعيد نيست كه حرام نباشد . زيرا چنانچه گفتيم اگر اهانت و لهو و لعب نباشد و ايذاء طرف محسوب نگردد ، اشكالى ندارد مخصوصا در اين زندگى ماشينى كه واقعا اعصاب مردم حساس شده و مردم به طور فراوان به بيمارىهاى عصبى گرفتارند و اين كار هم يك تفريح و يك روزنهء فرجى است كه در پرتو آن ، غمها و غصه‌ها و مشقّتهاى زندگى تبديل به شادى و نشاط و سرور مىگردد . البته در افراطش لهو و لعب است و لو اين كه اهانت هم نباشد زيرا انسان يك بار مىخواهد زندگى كند آن را هم اگر به شوخى افراطى بگذراند ! ! ارزش ندارد .
سؤال - مستحضريد كه در واقع در روايات بسيارى وارد شده كه ادخال سرور بر قلب برادران ايمانى مستحب است و بعضى از تعابير دارد كه « من ادخل سرورا فى قلب اخيه المؤمن وجبت له الجنّة » . و با توجه به اين كه در روايات داريم كه حضرت نبى اكرم صلَّى الله عليه و آله اگر مىديد يك نفر غمگين و افسرده است وجود مقدس رسول الله صلَّى الله عليه و آله يا اهل بيت عليهم السّلام مىفرمودند چرا افسرده و غمگينى ؟ با يك مطايبه و شوخى و شبيه به طنز او را از حالت انقباض در مىآوردند و يك انبساط خاطر و شرح صدرى در وجود او ايجاد مىكردند . سؤال اين است كه آيا شريعت اسلام اساسا نمىخواهد مؤمن عبوس و غمگين باشد ، حتى مىفرمايد يكى از صفات مؤمن « حزنه فى قلبه و بشره فى وجهه » است خصوصا با توجه به آن معانى عالى عرفانى كه حضرت عالى در تفسير نهج البلاغه و شرح مثنوى اشاره فرموده‌ايد اسلام مىخواهد مؤمن « مقام تسليم و رضا » داشته باشد و

323