كه از روى تقليد كوركورانه به وسيلهء جاه طلبى حكومتهاى خود باخته اى كه بر آنان حكومت نموده و دنباله رو آنان هستند ، به اين شكل تأسف انگيز از هم به پاشد و موجب بروز انواع بيماريهاى جسمانى و روانى و سقط جنينها و بىهويتىها گردد كه در حال حاضر دامنگير جوانان آن جوامع گشته است . ثانيا : حقوق بشر از ديدگاه غرب ، كه نويسندگان آن مىبايست از مقدارى علوم انسانى برخوردار باشند ، متأسفانه تفاوت ما بين مساوات و عدالت را در نظام حقوقى خود مراعات ننموده است . هيچ منطقى نمىتواند اين مسأله را تأييد كند كه ما بايد به حكم مساوات هر يك از دو گروه ، مردها و زنها را تقسيم به دو قسمت كنيم و به يك قسمت رحم و مختصات زايمان و به قسمت ديگر وسايل مردانه را ببنديم تا تساوى برقرار شود ، زيرا اين خلاف تساوى است كه زاييدن و ابتلاى به عادت فقط براى زنان بوده باشد ! ! اگر فرهنگ غرب كه عمدتا منبع اصلى حقوق بشر غرب را تشكيل مىدهد ، اين حقيقت را كه عدالت و قانون بر مبناى واقعيت قرار دارد ، نه خواسته‌هاى بىمحاسبه ، مانند : آزادى در شهوت رانىها و سود جويىها و لجاجتها و شهوت طلبىها ، عمدهء مسايل زن و مرد با منطق انسانى حل و فصل مىشود و اين كه عدالت غير از تساوى بىاساس است و اگر غرب به تفكيك بين تساوى و عدالت معتقد نباشد ، هيچ منطق قابل دفاعى از گفته‌هاى خود در حقوق زن و مرد و آزادىهاى آن دو نمىتواند ارائه كند . [1]

[1] براى تحقيق بيشتر در بارهء مسايل مربوط به دو صنف از يك حقيقت ( انسان ) كه مرد و زن ناميده مىشوند ، در جلد يازدهم از ترجمه و تفسير نهج البلاغه مطالبى را كه مورد بحث و تحقيق شرق و غرب است مطرح نموده‌ايم ، و چون اين مبحث براى بيان همهء آنها گنجايش ندارد ، لذا فقط به بيان عناوين مباحث آن مطالب قناعت مىكنيم تا مطالعه كنندگان محترم آن چه را كه مورد اهميّت و علاقهء آنان مىباشد ، مورد دقت قرار بدهند : 1 - يك معماى مستمر كه با تقسيم انسان به دو ماهيت جداگانهء مرد و زن سر تا سر تاريخ را به خود مشغول كرده است . 2 - آيا روزى فرا خواهد رسيد كه سود جويان اجازه بدهند تا انسانهاى انسان شناس معماى زن و مرد را تا حد مسأله زن و مرد تقليل دهند ؟ 3 - آيا زن وابستهء مرد است ؟ 4 - آيا لجاجت و عدم اعتراف زنها به اشتباه خويش و ناتوانى آنان از بازسازى و تجديد شخصيت خود بيش از مردها است ؟ 5 - مختصاتى كه براى هر يك از مرد و زن در ميان صاحب نظران رواج دارد . 6 - تفاوت عينكى كه پديدهء حيات به وسيلهء حواس و عقل نظرى به ديدگان مردان مىزند ، با چشمانى كه زن با نيروى خود حيات در حيات مىنگرد . 7 - هويت انسانى زن و مرد در اسلام . 8 - بعد دوم زن و مرد كه عبارت است از قرار گرفتن آن دو به عنوان دو عنصر مهم در تشكيل خانواده . 9 - تحليل و توضيح آيهء * ( « قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ » . . 10 - درون خانواده شورايى و ارتباط خانواده با اجتماع به سرپرستى مرد . 11 - بحثى در راههاى سه گانه در موقع نشوز زن . 12 - نشوز مرد . 13 - آيا در موقع نشوز و اعراض مرد ، زن بايد از حقوق خود دست بردارد ؟ 14 - آيا زن كشتگاه مرد است ؟ 15 - تفاوت زنان و مردان در سه موضوع . 16 - غائلهء پر سر و صداى عقل زن و عقل مرد . 17 - تساوى زن و مرد در عقل عملى . 18 - ترس از اشرار زنها و احتياط از خوبانشان چه معنا دارد ؟

166