روانى آنها رسيدگى مىكنيم . اين همان منطق است كه به طور اكيد توصيه مىكند كه شما از تنفس در هواى مسموم بيمى به خود راه ندهيد ، و از خوردن غذاى پر از ميكروب واهمه نداشته باشيد ، ما براى شما بيمارستان ايجاد كرده‌ايم كه پزشكان متخصص و تخت خوابهاى بسيار مدرن و عالى دارد ! !
ضرورت انعقاد وجدان در نفوس كودكان ضرورى است پرورش دادن يك قطب نماى عالى در درون كودكان براى نشان دادن راه صواب و خطا در روابط اجتماعى و اخلاقى ، آن مقدار ضرورت دارد كه عامل تقويت براى پيشگيرى از فعّاليّتهاى ميكروبهاى گوناگون در بدن انسانى ، اگر پيشگيرى از بزهكارى براى كودكان ما ضرورت دارد ، اگر ارتكاب كودك به جنايت و بزه ، قبيح است ، اگر تقليل جرم در جامعه ضرورى تلقى شده است . اگر براى كودك هم در اين جهان پر از عوامل و انگيزه‌ها كه رو به زندگى حيوانى مىرود ، شخصيّتى لازم است بايستى براى كودك به هر وسيله اى كه بوده باشد ، وجدان سالم و منطقى ايجاد كرد .
اين وجدان بهترين عامل خودكار براى جلوگيرى از بزه‌ها و جنايات خواهد بود .
واقعيت وجدان از هر عاملى كه سرچشمه بگيرد ، خواه آن عامل را يك نيروى الهى بدانيم و خواه از رسوخ اوامر و نواهى پدران و ساير مقامات تربيتى بدانيم ، چيزيست كه نمىتوان به هيچ وجه مورد ترديد قرار داد . آنان كه مىگويند : كودك را ملامت نكنيد ، كودك را با امر و نهىهاى الزامى آزار ندهيد ، هميشه به روى كودك بخنديد ! اينان يا انسان را نمىشناسند و يا اين كه براى انسان تفسير ديگرى قائل هستند كه با واقعيت او وفق نمىدهد . اگر كودك را ملامت نكنيم و تلخى بدىها را به او نچشانيم و شيرينى نيكىها را براى او قابل درك نسازيم ، در نتيجه او يك دوران جوانى بسيار پر از تناقضى را خواهد گذراند . و در دوران ميان سالى و پيرى اگر اهل معرفت و خواستار آگاهى در زندگانى بوده باشد ، يا يك فرد مردّد و مضطرب و شكَّاك خواهد بود و يا يك آدم بدبين به زندگى كه بىاختيار با هر اصل انسانى مبارزه نموده و تدريجا منكر وجود خود هم خواهد بود .
آقاى برتراند راسل در برخى از نوشته هايش از اين تز طرفدارى مىكند ، او به طور

290