صورت اختلاف به صلح و تراضى به غايت مطلوب است .
مسألهء 15 - آن كه وارث فعلى عمومهء ابوينى يا ابى است و عمومهء امى و خئولهء ابوينى يا ابى و خئولهء امى و احد الزوجين و تركهء ميت هم هفتاد و دو تومان است پس حق احد الزوجين نصيب اعلى است از نصف و ربع الباقى پنجاه و چهار تومان يا سى و شش تومان و ثلث از جميع تركه كه بيست و چهار تومان باشد حق مطلق خئوله است كه باز سدس از آن كه چهار تومان باشد با اتحاد يا ثلث آن كه هشت تومان باشد با تعدد حق خئولهء امى است و بقيه ثلث كه بيست تومان يا شانزده تومان باشد حق خئولهء ابوينى يا ابى است چه متحد باشند يا متعدد كه بر فرض تعدد مطلقا بالسويه قسمت مىكنند الباقى سى تومان يا دوازده تومان باز سدس آن با اتحاد و ثلث آن با تعدد حق عمومهء امى است كه با تعدد مطلقا بالسويه قسمت مىكنند اگر چه احتياط به صلح و تراضى گذشت و بقيه آن حق عمومهء ابوينى يا ابى است چه متحد باشند يا متعدد و بر فرض تعدد و اختلاف للذكر ضعف الانثى و لا بد است در مقام از تنبيه بر چهار قاعده .
قاعده اول بدان كه حكم اولاد اصناف طبقهء سوم حكم اولاد اولاد و اولاد اخوه است از چند جهت :
أولا چنانچه در طبقهء اول با وجود اولاد بلا واسطه و لو اناث باشد اولاد به واسطه و لو ذكور از ذكور باشد ارث نمىبرد و هكذا در طبقهء دم با وجود اخوه و لو اخت امى باشد اولاد اخوه و لو پسر برادر ابوينى باشد ارث نمىبرد همچنين در طبقهء سوم با وجود يك نفر از عمومه و خئولهء ميت و لو خالهء امى باشد ، اولاد عمومه و اولاد خئوله مطلقا ارث نمىبرند و لو پسر عم ابوينى باشد و لذا گفته شد كه طبقهء سوم يك صنف مىباشند

110