امر است اول هر گاه استخوان عضوى را بشكنند آنگاه نيك شود دوم هر گاه استخوان عضوى را بكوبند و بعد از آن نيك شود آنگاه خمس خونبهاى كوفتن لازم است قسم بيستم آنچه هشت يك خونبها در آن لازم است چون بريدن يك سر پستان مرد قسم بيست و يكم آنچه در آن يك نفر شتر لازم است چون خارصه و آن زخمى است در سركه پوست را بشكافد قسم بيست و دوم آنچه در آن دو نفر شتر لازم است چون داميه و آن زخميست در سركه از پوست گذشته به گوشت رسيده باشد و بسيار فرو نرفته باشد قسم بيست و سيم آنچه در آن سه نفر شتر لازم است چون باضعه و آن زخميست در سرگه در گوشت فرو رفته باشد و آن را مثلا نيز گويند قسم بيست و چهارم در آنچه چهار نفر شتر در آن لازم است چون سمحاق بك سر سين و سكون ميم و آن زخميست در سركه از گوشت گذشته به پوست نازكى كه استخوان را پوشيده است رسيده باشد قسم بيست و پنجم آنچه در آن پنج نفر شتر لازم است چون موضحه و آن زخمى است در سركه به استخوان رسيده باشد و آن را ظاهر كرده باشد قسم بيست و ششم آنچه در آن ده نفر شتر لازم است چون هاشم و آن زخميست در سركه به استخوان رسيده آن را شكسته باشد و از جائى به جائى ديگر نقل كرده باشد قسم بيست و هفتم آنكه در آن سى و سه نفر شتر لازم است چون مامومه و آن جراحتى است در سركه به خريطه دماغ كه آن را ام الرأس مىگويند رسيده باشد و بعضى از مجتهدين خونبهاى آن را سى و سه شتر و ثلث شتر گفته اند قسم بيست و هشتم آنچه در آن سى نفر شتر و زيادتى ارش لازم است چون دامغه و آن زخميست در سركه خريطه دماغ را بشكافد و دور است كه آدمى با اين زخم زنده بماند قسم بيست و نهم آنكه در خونبهاى آن قياس به همان عضو بايد كرد چون خارصه دست مثلا چه در آن نصف شتر بايد داد قسم سى ام آنچه در آن ده مثقال طلا لازم است و آن سه امر است اول شكستن ضلعى كه نزديك بازو باشد دوم منى را بىرخصت زن آزاد دائمى بيرون فرج او ريختن چه در اين صورت برو لازم است كه ده مثقال طلا به آن زن دهد سيم آنكه كسى كارى كند كه سبب آن شود كه منى خود را در خارج فرج بريزد قسم سى و يكم آنچه در آن بيست مثقال طلا لازم است و آن آنست كه كسى كارى كند كه بعد از آنكه نطفه در رحم زن

446